GİRESUN İL KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜĞÜ

TAMZARA CAMİİ

İlçesi                                      : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü                      : Tamzara Mahallesi
Kadastral Durum                 :
Karar / Tarih                        : 19. 08. 2009 / 2266
Yapım Tarihi                         : 1901
Yaptıran                                : Mahmud Nazmi Efendi ve Diğerleri
Yapı Tipi                                : Cami

Tamzara Mahallesi merkezinde yer alan camiye ait yapım tarihi ve yaptıranı hakkında bilgi veren kitabesi veya dönem kaynağı mevcut değildir. Ancak caminin içerisinde duvarda asılı bulunan üç adet belge, caminin inşa tarihi, mimarı, ustaları, caminin yapımına destek verenleri ve geçirdiği onarımları belirtmektedir. Bu belgelerden ilki Osmanlıca olup, 30 Ekim 1901 tarihinde Tamzara İmamı Kara Mehmed Oğlu İsmail Kazım Efendi tarafından yazılmıştır. 1938 senesindeki tamirat sırasında bir küpün içerisinde bulunan bu tarihçeye göre cami, 30 Eylül 1901 tarihinde ibadete açılmıştır. Caminin başmimarı Gümüşhane’nin Torul Kazası’na bağlı Mavrinas Köyü’nden Hacı Lefter Oğlu Timyos Efendidir. Mükellef ustası yine aynı köyden Bavli Oğlu Yorake Usta olup, diğer ustalar Bavli Oğlu Hacı Nikola,  Harabati? Usta, Yani Temürcü Oğlu Yor Usta,  Sava Oğlu Tınas Usta olarak belirtilmiştir. Aynı kitabeye göre caminin yapımına destek verenler şunlardır:

  • 1-Karahisar-ı Şarki Muhasebecisi Mahmud Nazmi Efendi
  • 2-Tamzaralı Selimzâde Hacı Şerif Efendi bin Mustafa Ağa
  • 3-Şişmanzâde Osman ve Mustafa ve Receb biraderler
  • 4-Umûm-ı ahali tarafından belli başlı kimseler (Hacı Kara Mehmedoğlu Abdurrahman Efendi, Muhtar Musa Efendioğlu Şerif Bey, Küçükzade Hacı Abdullah Efendi, Salih Efendi, Edhem Efendi, Salih Efendizade Muharrem Efendi, Recep Efendi, Hacı Alizade İshak Efendi

Kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen planlı olan cami, son cemaat yeri ve harimden oluşur. taş ve kısmen ahşap ile inşa edilen yapının kuzeyinde, çıkmanın üzerine gelecek şekilde tek şerefeli ahşap bir minaresi bulunmaktadır. Cami,  içten bağdadi tekniği ile yapılmış kaburgalı bir kubbe, üzerine dıştan kırma çatı ile örtülüdür.

Kuzey cephe duvarı, ana giriş, girişe çıkılan on basamaklı merdiven, girişin üzerine gelen ve minareye geçit veren merdivenin bulunduğu kapalı bir çıkma, çıkmanın üzerinde minare ve mahfilin bu yöne bakan yüzeyinden oluşmaktadır. İki kanatlı ve ahşap olan kapı, sonradandır. Girişin üzerinde bulunan genişlemesine dikdörtgen gövdeli çıkmayı iki ahşap sütun taşımaktadır. Sütunlar armudi formlu taş kaide üzerine oturtulmuştur. Sütun başlığı küp şeklinde olup, çıkmanın altına eliböğründelerle bağlanmıştır. Giriş kısmının iki yanında dikdörtgen formlu, sivri kemer açıklıklı ve demir korkuluklu birer pencere bulunmaktadır. Pencereler, dıştan, yüzeyden hafif dışa taşıntılı olarak yapılmış söve ile çevrilidir. Sövenin üzeri içbükey ve dışbükey profillerle hareketlendirilmiştir. Ana mekândaki pencerelerin tamamı bu formda inşa edilmiştir. Beden duvarının taş bölümünün bağdadiye dönüştüğü yerde dikdörtgen formlu düz bir silme vardır. Bu silme, çıkma haricinde tüm cepheyi dolaşmaktadır. İç mekânda, kuzey beden duvarında, altta giriş kapısı ve iki yanında birer pencere bulunmaktadır. Mahfile, girişin doğusunda bulunan ahşap bir merdiven ile çıkılır. Ahşaptan yapılan mahfilin tam ortasında, mekâna doğru uzanan yuvarlak formlu bir balkon vardır. Mahfil, güneyde ahşap bir korkulukla çevrelenmiştir. Mahfilden, kuzey beden duvarının tam ortasında bulunan bir kapı ile çıkma şeklinde yapılmış olan minarenin merdivenine geçilir. İç mekânda, doğu duvarı, kubbeyi taşıyan ayakların yüzeyi bölmesiyle üç bölümlü bir görünüm kazanmıştır. Yuvarlak kemerle sonlanarak kubbeye geçişin sağlandığı bu bölümlerin her birinin ortasına gelecek şekilde üç adet sivri kemer açıklıklı pencere bulunmaktadır.  Beden duvarında herhangi bir süsleme unsuru bulunmamaktadır. Güney duvarın orta ekseninde, yüzeyden taşıntı yapan mihrap yer almaktadır. Mihrabın batısında bulunan minber tamamen ahşap malzemedendir. Mihrap nişi yuvarlak formludur. Kalemişi tekniğinde bitkisel bezeme unsurları ile süslenen mihrabın kavsarasına deniz kabuğu motifi işlenmiştir. Taç kısmında ise sonradan sülüs ile yazıldığı anlaşılan mihrap duası vardır. Mihrabın batısında bulunan minber, ahşaptan, makine işçilikli ve sonradandır. Minberle aynı malzemeden yapılmış olan vaaz kürsüsü mihrabın doğusunda kalan pencere ile doğu duvarı arasında kalan bölüme yerleştirilmiştir. Beden duvarında herhangi bir süsleme unsuru bulunmamaktadır. Yapı, içten kaburgalı bir kubbe, dıştan ise kırma çatı ile örtülüdür. Kubbe, sekizgen bir kaideye oturur. Sekiz adet ahşap sütun üzerine oturan kubbe, sütunlardan itibaren içbükey ve dışbükey profillerle perde dökümlerini andıracak şekilde dalgalanarak yükselir. Kubbe karnı, sütunlardan itibaren göbeğe doğru sekizgen kaburgalı olarak yapılmıştır. Kubbenin tepe noktasında sekiz kollu bir yıldız motifi bulunmaktadır. Yıldızın kolları balıksırtı şeklinde yapılmıştır. Kubbe içi beyaz, ortadaki sekiz kollu yıldız ise kırmızı ve mavi renk boya ile boyanmıştır. Bu görüntüsüyle kubbe, caminin en gösterişli bölümünü oluşturur. İç mekân, cephelerde özellikleri belirtildiği üzere doğu ve batı üçer, kuzey ve güneyde ikişer olmak üzere toplam on adet pencere ile aydınlatılmıştır.

Kaynakça: 
- Giresun  Kent Kültürü- Giresun Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları/

  • DSCN6713.JPG