GİRESUN İL KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜĞÜ

Dini Yapılar

1-   ÇARŞI CAMİSİ

İlçesi                                 : Bulancak

Mahalle/Köyü                   : Merkez

Kadastral Durum             : 

Karar / Tarih                     :

Yapım Tarihi                     : 1847

Yaptıran                            : Karaibrahimoğlu Ahmet Ağa

Yapı Tipi                           : Okul

Vakıflar Genel Müdürlüğü, Vakıf Eski Eser Fişi'nde, 1847 (H. 1263) yılında Karaibrahimoğlu Ahmet Ağa tarafından yaptırılmış olduğu kayıtlıdır. Giriş kapısı üzerinde yer alan kitabelik kısmı boştur.

Kâgir sistemde inşa edilen yapı, uzunlamasına dikdörtgen planlıdır (12,69 X 9,85 m.). Malzeme bakımından kuzey cephenin tamamında, son cemaat yerinde, söve ve silmelerde kesme andezit taşı,  beden duvarlarında moloz bazalt taş kullanılmıştır. Yapı, içten ahşap tavan üzerine kubbe, dıştan dört omuzlu kırma çatı ile örtülü olup çatı Marsilya tipi kiremitle kaplıdır. Yapının kuzeybatı köşesinde yer alan minaresi, kare kaideli, çokgen planlı (onaltıgen) ve tek şerefeli olup, çokgen bir külaha sahiptir.

Caminin kuzey cephesinde üç adet sütunla taşınan revak şeklinde düzenlenmiş son cemaat yeri vardır. Sütunlar, birbirine ve kuzey cephe duvarına yuvarlak kemerlerle bağlanmıştır. Sütun başlıklarından bir tanesi iyon, diğerleri kompozit tarzındadır. Son cemaat yerinin önüne sonradan bir sundurma ilave edilmiştir. Kuzey cephenin ortasında yer alan giriş kısmı ters U şeklinde dikdörtgen bir silme ile sınırlandırılmıştır. Girişin doğusunda dikdörtgen formlu ve yuvarlak kemer açıklıklı bir pencere yer alır. Yapının doğu ve batı cephesinde altta dört üstte üçer adet, güney cephesinde de altta iki adet pencere bulunur. Alt pencereler, dikdörtgen formlu, yuvarlak kemerli ve demir şebekelidir. Üst pencereler ise yuvarlak formludur. Cepheler üstte üç kademeli bir silme sırası ile son bulur.

 Harime giriş, basık kemer açıklıklı, ahşaptan çift kanatlı bir kapı ile sağlanır. Kemer kilit taşı, kemer sorgucu şeklinde dışa ve üste taşırılmıştır. Girişin üzerinde yer alan mahfile girişin batısında yer alan 24 basamaklı bir merdiven ile ulaşılır. Ahşap korkuluklu olan mahfil ön tarafta iki bağımsız taş sütuna, yanlarda ise duvara gömülü ayaklara oturur. Mahfilin altında yer alan ara katın 1979 yılında eklendiği ifade edilmektedir. Güney duvarında giriş ekseninde bulunan mihrap, düzgün kesme taş malzeme ile inşa edilmiştir. Çokgen planlı (yedigenden ondörtgene) olan mihrap nişinin iki yanında kademeli ayaklar üzerinden yükselen çift sıra plastır vardır. Plastırlar üstte silmeli, diş sıralı başlıklarla son bulur. Mihrap nişinin üst kısmında ortada bir alem, iki yanında ay-yıldız motifi yer alır. Mihrap, üstte silmelerle oluşturulmuş üçgen alınlıkla son bulur. Mihrabın batısında yer alan minber, ahşap malzeme ile inşa edilmiştir. Minberin ahşap sütunlu giriş kısmı üzerinde yer alan dikdörtgen pano içerisinde Kelime-i Tevhit yazılıdır. Bunun üzeri bir alemle son bulur. Üç yönden kemerlerle açık olan köşk kısmına 15 basamaklı bir merdiven ile çıkılır. Aynalık kısmı sade olan minberin korkuluk kısmı 4 sıra S kıvrımının üst üste tekrarlanmasıyla oluşturulmuştur. Harimin üzeri, içten ahşap tavanla örtülü olup, tavan ortasında içi sıvalı bir kubbe yer alır. Vakıflar Genel Müdürlüğü kayıtlarına göre 1939 depreminde zarar gören minaresi 1977 yılında VGM tarafından onarılmıştır. 


2-   AHMETLİ KÖYÜ CAMİSİ

İlçesi                                : Bulancak

Mahalle/Köyü                  : Ahmetli Köyü

Kadastral Durum            : 

Karar / Tarih                    :

Yapım Tarihi                    : 1914

Yaptıran                           :

Yapı Tipi                          : Cami

Caminin, giriş kapısı üzerinde yer alan kitabesine göre 1914 (1330) yılında yaptırılmıştır. Kâgir sistemde inşa edilen yapı, uzunlamasına dikdörtgen planlıdır. Malzeme bakımından beden duvarlarında düzgün yonu, silme ve sövelerde ise kesme andezit taş kullanılmıştır. Son cemaat yeri sundurma şeklinde düzenlenmiş olup önde iki adet yuvarlak formlu ahşap sütun ile taşınmaktadır. Cami, içten ahşap tavan, dıştan dört omuzlu kırma çatı ile örtülü olup, çatı çinko ile kaplanmıştır. Yapının minaresi yoktur.

Caminin cephe düzenlemesi oldukça sadedir. Her cephede iki adet alt, iki adet üst sıra penceresi yer alır. Alt sıra pencereleri dikdörtgen formlu, yuvarlak kemer açıklıklı ve demir şebekelidir. S kıvrımı şeklindeki şebekeler döneminin ürünüdür. Üst sıra pencereler ise daha küçük boyutlu olup, yuvarlak formludur. Cephe köşelerinde yer alan plastırların saçakla birleştiği noktalar başlık şeklinde düzenlenmiştir. Cepheler üstte profil sıraları ile hareketlendirilmiş taş bir saçakla son bulur.

Harime giriş, kuzey cephesindeki dikdörtgen formlu ve yuvarlak kemer açıklıklı bir kapıdan sağlanır. Giriş, iki sıra plastır ile çevrelenmiş olup, plastırlar stilize edilmiş iyon başlıkları ile son bulmuştur. Kapı üzerinde sülüs hat ile yazılmış 3 satırlık bir kitabesi vardır.

İç mekânda girişin batısında mahfile ulaşılan L şeklinde bir merdiven yer alır. Mahfil, önde iki adet kare kesitli ahşap ayakla taşınmakta olup, ayakların köşeleri pahlanmıştır. Harimin beden duvarları alttan bir metre yüksekliğinde ahşap malzeme ile sonradan kaplanmış olup, üzeri sıvalı ve boyalıdır. Mihrabı, kesme taş olup, yüzeyi sadedir. Yuvarlak kemer açıklıklı olan mihrap nişinin iki kenarında plastırlar vardır. Mihrap nişi üzerindeki tavan seviyesine kadar yükselen üçgen alınlığın içerisindeki yuvarlak kemer açıklıklı kitabelik boştur.

Mihrabın batısında yer alan minber ahşap olup, korkulukları stilize S kıvrımları ile yapılmıştır. Yapının ahşap tavanının ortasında, yüzeyden içe girintili ve kademeli bir göbek vardır.

La ilahe İllallah Muhammeden Resul Allah

Ahmedli Cami-i Şerifi

Sene 330


3-   BURUNUCU KÖYÜ CAMİSİ, HAZİRESİveÇEŞMESİ

İlçesi                                : Bulancak

Mahalle/Köyü                  : Burunucu Köyü

Kadastral Durum            : 

Karar / Tarih                    : 19. 03. 1992 / 1309

Yapım Tarihi                    : 1842

Yaptıran                           : Ayşe Hatun

Yapı Tipi                          : Cami, Hazire, Çeşme


Caminin, giriş kapısı üzerinde yer alan kitabesine göre Haziran/Temmuz 1842 (CA. 1258) yılında Karaibrahimzade Hasan Ağa’nın eşi Ayşe Hatun tarafından yaptırılmıştır. Kuzey duvarının doğu köşesinde yer alan mermer kitabede, son kez 1955 yılında Karaibrahimoğlu Ömer Efendi tarafından yaptırıldığı yazılıdır. Cami,  2000’li yılların başında kapsamlı bir tadilat geçirmiştir.

Kâgir sistemde inşa edilen yapı, uzunlamasına dikdörtgen planlıdır (15.00 X 9,60 m.). Malzeme bakımından beden duvarlarında yonu bazalt taş kullanılmıştır. Dört adet sütunla taşınan son cemaat yerinin üzeri içten düz ahşap tavandır. Sütunlar basit kemerlerle birbirine bağlanmıştır. Cami, içten ahşap tavan, dıştan dört omuzlu kırma çatı ile örtülü olup, çatı çinko ile kaplanmıştır. Yapının minaresi yoktur.

Caminin cephe düzenlemesi oldukça sadedir. Her cephede iki sıra alt, iki sıra üst pencere yer alır. Kuzey cephesinin batısında yer alan pencere kapatılmıştır. Alt sıra pencereleri dikdörtgen formlu, düz atkı taşlı ve demir şebekelidir. Şebekeler döneminin ürünüdür. Üst sıra pencereler ise daha küçük boyutlu olup, sivri kemer açıklıklıdır. Mazgal şeklinde olan pencerelerin doğramaları, sonradan plastik malzeme ile değiştirilmiştir. Cepheler, üstte betonarme saçakla son bulur.

Harime giriş, kuzey cephesindeki dikdörtgen formlu ve basık kemer açıklıklı bir kapıdan sağlanır. Giriş bölümü, profilli silmelerle Π şeklinde çevrelenmiş olup, giriş açıklığının iki yanında başlıklı plastırlar vardır. Kapı üzerinde yer alan mermer kitabenin kenarları silmelerle pano şekline dönüştürülmüş ve içerisine sülüs hatla 5 satırlık kitabe yazılmıştır. 

Harime girişin batısında mahfile ulaşılan 18 basamaklı dönel merdiven yer alır. Mahfil, önde iki adet sütunla taşınmakta olup, sütunlar sonradan ahşapla kaplanmıştır. Harimin beden duvarları tamamen ahşap lambri malzeme ile kaplanmıştır. Mihrabı, çini kaplanmış olup, üzerinde klasik Osmanlı çini motifleri ve Ayetelkürsi yazılıdır. Beşgen olan mihrap nişinin iki kenarında sütunceler vardır. Mihrabın batısında yer alan minber ahşap olup, korkulukları kafes tekniğiyle yapılmıştır. Yapının ahşap tavanının ortasında, yüzeyden içe girintili üç kademeli piramidal bir göbek vardır. Cami, sonradan yapılan yenilemeler nedeni ile beden duvarları, giriş bölümü ve pencerelerin demir şebekeleri dışında özgünlüğünü yitirmiştir. 

Sahibü’l-hayrât ve’l-hasenât

Ve râgıbü’l-hatr ve’d-derecât

Karaibrahimzade Merhum

Hasan Ağanın halilesi Ayşe Hatun

Sene C.A.(Cemaziyel Evvel) 1258

BURUNUCU CAMİSİ HAZİRESİ VE MEZARLIĞI

Cami haziresinde yer alan mezar taşlarından bir tanesinde kitabe vardır. Bu mezar, 1852 tarihinde vefat eden Karaibrahimzade Hasan Ağanın eşi Ayşe Hatun’a aittir. Ayşe hatun aynı zamanda Burunucu Camisinin banisidir.

Karaibrahimoğulları Mezarlığı olarak da bilinen Burunucu Köyü Mezarlığı, Mektepyanı mevkiindedir. Mezarlık, 885 – 886 parselleri üzerinde olup, köy tüzel kişiliği üzerine kayıtlıdır. 885 no’lu parsel 1840, 886 no’lu parsel 378 olmak üzere toplam 2218 metrekaredir. Mezarlıkta Osmanlı Dönemine ait 33 mezar vardır. Bunlardan 14’ü erkek, 19’u kadın mezarı olup, 15’i baş ve ayak 18’i sadece baş taşıdır. 3 örnek sembolik lahitlidir. Örneklerden 13 tanesi 19. yüzyılın ilk yarısına, 8 tanesi 19. yüzyılın ikinci yarısına, 2 tanesi 18. yüzyılın ilk yarısına, 9 tanesi 18. yüzyılın ikinci yarısına aittir. Mezarlıkta Osmanlı dönemine ait olduğu sanılan sembolik lahit şeklinde mezarlar vardır. Mezarlığa adını veren Karaibrahimoğulları Sülalesinin ileri gelenlerinin ifadelerine göre bunların mezar taşları kaybolmuştur. Mezarlık günümüzde de kullanılır durumda olup, yeni gömüler mevcuttur.

BURUNUCU KÖYÜ ÇEŞMESİ

Burunucu Köyünde, Burunucu Camisinin kuzeybatı köşesinde yer almaktadır. Dört cepheli olan çeşme, yatay prizmatik dikdörtgen bir kütleye sahiptir. Dinlenme sekileri ve su teknesi bulunan çeşme,  tamamen kesme andezit taşından inşa edilmiştir.

Çeşmenin her yönünde birer aynalık mevcuttur. Aynalık nişinin ortasında yer alan musluklar kaldırılarak yerine sonradan su tesisatı döşenmiştir. Aynalık nişlerinden ikisi yuvarlak kemerli ikisi dikdörtgen formludur. Aynalık taşları sade olup, maşrapalık nişi yoktur. Dikdörtgen formlu olan nişlerin üst köşeleri içbükey şekilde pahlanmıştır. Aynalığın üzerinde çeşmenin dört yönünü dolanan profilli bir sırası vardır. Çeşme, üstte aynı tarzda saçak şeklinde bir silme ile sonlanır.


4-   BÜYÜK ADA KÖYÜ CAMİSİ

İlçesi                                : Bulancak

Mahalle/Köyü                  : Büyük Ada Köyü

Kadastral Durum            : 

Karar / Tarih                    : 20. 11. 2009 / 2429

Yapım Tarihi                    :

Yaptıran                           :

Yapı Tipi                          : Cami

Son cemaat yeri ve harimden oluşan caminin, giriş kapısı üzerinde 1600 yılında inşa olunduğu yazılıdır. Cami, 1975-1978 yılları arasında VGM tarafından aslına uygun bir şekilde yeniden inşa edilmiş, giriş, mihrap ve pencere söveleri korunmuştur.

Kâgir sistemde inşa edilen yapı, uzunlamasına dikdörtgen planlıdır (8.90 X 13,05 m.). Malzeme bakımından beden duvarlarında yonu bazalt taş kullanılmıştır. Dört adet kare kesitli ahşap ayakla taşınan son cemaat yerinin üzeri içten ahşap tavandır. Ayakların köşeleri pahlanmıştır. Cami, içten ahşap tavan, dıştan dört omuzlu kırma çatı ile örtülü olup, çatı çinko ile kaplanmıştır. Yapının minaresi yoktur.

Caminin cephe düzenlemesi oldukça sadedir. Doğu, batı ve güney cephelerinde iki sıra alt, bir sıra üst pencere yer alır. Alt sıra pencereleri dikdörtgen formlu, düz atkı taşlı ve demir parmaklıklıdır. Üst sıra pencereler ise daha küçük boyutludur. Cepheler, üstte ahşap saçakla son bulur.

Harime giriş, kuzey cephesindeki dikdörtgen formlu ve basık kemer açıklıklı bir kapıdan sağlanır. Giriş bölümü, profilli silmelerle çevrelenerek vurgulanmıştır.

Harime girişin batısında mahfile ulaşılan L şeklinde ahşap merdiven yer alır. Mahfil, önde iki adet ahşap ayakla taşınmaktadır. Harimin beden duvarları alttan yaklaşık 1 m. yüksekliğinde ahşap malzeme ile kaplanmıştır. Beden duvarları sadedir. Mihrabı, özgün kesme andezit taşındandır. Basit kemer açıklıklı ve yarım yuvarlak formlu mihrap nişinin iki kenarında yüzeyi yiv sıraları ile hareketlendirilmiş plastırlar vardır. Plastırları üstte birbirine bağlayan silmenin üzerinde yonca yaprağına benzer alınlık yer alır. Minber ve kürsü özgün değildir. Yapının ahşap tavanı birbirine paralel uzanan çıtalarla hareketlendirilmiştir. Cami, sonradan yapılan yenilemeler nedeni ile pencere söveleri, giriş bölümü ve mihrabı dışında özgünlüğünü yitirmiştir.


5-   KIZILOT MAHALLESİ CAMİSİ

İlçesi                                 : Bulancak

Mahalle/Köyü                   : Merkez - Kızılot Mahallesi

Kadastral Durum             : 

Karar / Tarih                     : 12.10.2000 / 3917

Yapım Tarihi                     : 1900

Yaptıran                            :

Yapı Tipi                           : Cami

Kitabe yeri boş olan caminin minare kaidesinin güney kenarında, 1900 (H. 1327) tarihinde yapıldığı yazılıdır (son restorasyonda silinmiştir). Kâgir sistemde inşa edilen yapı, uzunlamasına dikdörtgen planlıdır (13.85 X 9,14 m.). Malzeme bakımından beden duvarlarında moloz şeklinde bazalt taş kullanılmış olup, üzeri sıvanmıştır.

Caminin kuzey cephesinde yer alan son cemaat yeri kapatılmış olup, kuzey cephesinin ortasında sonradan yapılmış, dikdörtgen formlu, iki kanatlı demir bir kapısı vardır. Bu kapının iki yanı ile doğu ve batı yüzünde düz ahşap atkılı, dikdörtgen formlu birer pencere bulunur. Harime geçiş, kuzey cephesi ortasında yer alan girişten sağlanır. Girişin batısında bir pencere yer alır. Bu pencere, dikdörtgen formlu, basık kemer açıklıklı ve demir şebekelidir. Yapının doğu cephesinde altta ve üstte üçerden altı adet, güney cephesinde bir adet, batı cephesinde ise altta ve üstte ikişerden dört adet olmak üzere toplamda 12 adet penceresi vardır. Yapıdaki pencere formları farklı olup, doğu cephe alt pencereleri, dikdörtgen formlu ve yuvarlak kemer açıklıklı, üst sıra pencereleri yuvarlak formlu; güney cephedeki pencere, dikdörtgen formlu ve basık kemer açıklıklı; batı cephe alt pencereleri, dikdörtgen formlu ve basık kemer açıklıklı, üst pencerelerinden biri yuvarlak diğeri ise dikdörtgen formlu ve yuvarlak kemer açıklıklıdır. Pencerelerin tamamı mazgal şeklinde olup, alt sıradakiler demir şebekelidir.

Harime giriş, dikdörtgen formlu, yuvarlak kemerli, ahşaptan çift kanatlı bir kapı ile sağlanır. Girişin üzerinde yer alan tek yönlü mahfile, girişin doğu yönünde bulunan ahşap bir merdiven ile ulaşılır. Ayrıca, son cemaat yerinin batısında bulunan on altı basamaklı bir merdivenle mahfile giriş verilmiştir. Mahfil, ortada yekpare iki adet taş sütun, yanlarda ise duvara gömülü birer adet ayak üzerine oturur. Güney duvarı ortasında giriş ekseninde yer alan mihrap, taş malzeme ile inşa edilmiş olup, üzeri boyanmıştır. Yarım yuvarlak nişe sahip olan mihrap, üçgen bir alınlıkla son bulur. Mihrabın her iki yanında da ikişer adet sütunce bulunur. Sütunceler üstte, kademeli silmelerden oluşan kornişle sonlanır. Mihrabın batısında yer alan minber ahşap olup, özgün değildir. Sonradan yapılan minberin aynalık kısmı sade olup, korkulukları üç sıra baklava dilimi motifinin yan yana dizilmesiyle oluşturulmuştur. Köşk kısmı, üç yönden kemerli olarak yapılan minber, onikigen külah üzerinde yer alan alemle son bulur. Harimin üzeri, ahşap tavanla örtülüdür. Tavanın ortası, dıştan içeri doğru kademeli olarak daralan bir şekilde yapılmıştır. Kırma çatı olan üst örtü, Marsilya tipi kiremitle kaplıdır.


6-   KUŞLUHAN KÖYÜ CAMİSİ

İlçesi                                : Bulancak

Mahalle/Köyü                  : Gökçeali Köyü

Kadastral Durum            : 

Karar / Tarih                    :

Yapım Tarihi                    :

Yaptıran                           :

Yapı Tipi                          : Cami

Kitabesi bulunmayan caminin ne zaman inşa edildiği belli değildir. Minare kaidesinde, İbrahim Usta Oğlu H. Hüseyin Özdemir tarafından 15.1.1971 tarihinde yaptırıldığına dair bir yazı vardır. Meyilli bir arazinin düzleştirilmesiyle inşa edilen caminin batı cephesi, yanından geçen yol seviyesinden yaklaşık iki metre altta kalmıştır. 

Kâgir sistemde inşa edilen yapı, kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen planlıdır (14.10 X 8,70 m.). Beden duvarlarında malzeme bakımından kireç taşı kullanılmış olup, üzeri sıvanmıştır. Silme, söve ve lentolar ise kesme andezit taşıdır. Cami, içten ahşap tavan, dıştan kiremitle kaplı dört omuzlu kırma çatı ile örtülüdür. Yapının kuzeybatı köşesinde yer alan minaresi, kare kaideli, çokgen planlı (onaltıgen) ve tek şerefeli olup, konik bir külaha sahiptir. Minare kaidesinde yer alan mermer kitabede  “Sahibü’l-hayrât ve’l-hasenât İbrahim Usta Oğlu H. Hüseyin Özdemir 15.1.1971” yazılıdır.

Caminin kuzey cephesinde yer alan son cemaat yeri iki katlı olup alt katı bağdadi, üst katı ahşaptır. Dönem özelliği gösteren yapılarla karşılaştırıldığında, revak şeklinde olması gereken son cemaat yeri, sonradan kapalı bir mekâna dönüştürülmüştür. Bu mekânın, doğusu odunluk, batısı üst kata çıkılan merdivenin bulunduğu yer olarak düzenlenmiş, yerinin üst katı, mahfil ile birleştirilmiştir. Duvarın yerine iki adet ahşap sütun yerleştirilmiştir. Minareye geçiş bu katın batı cephesi köşesinden sağlanır. Kuzeyde üç, doğuda bir adet pencere ile aydınlatılan bu bölümde, pencereler ½ oranlı ve 4 bölmeli giyotin pencere tipindedir. Odunluk olarak kullanılan odanın pencerelerinde ahşap kepenkler vardır. Yapının diğer cephelerinde yer alan alt sıra pencereleri, yuvarlak kemer açıklıklı, dikdörtgen formlu ve demir şebekelidir. Doğu ve batı cephelerde üçer, güney cephede iki adet olmak üzere sekiz adet alt sıra penceresi vardır. Küçük boyutlu olan üst sıra pencereleri, doğu ve batı cephelerde yuvarlak (üçer adet), güney cephede (iki adet) kare formludur. Pencerelerin tamamı içten mazgal şeklindedir. Cepheler, üstte profilli bir saçakla son bulur. Saçakların, plastır şeklinde düzenlenen köşe silmeleri ile birleştiği noktalar, başlık şeklinde düzenlenmiştir. 

Harime, kuzey cephesinin ortasında bulunan basık kemer açıklıklı ahşaptan iki kanatlı bir kapı ile girilir. Harimin kuzeyinde yer alan tek yönlü mahfile, son cemaat yerinin batı yönünde bulunan odadaki merdivenden çıkılır. Son cemaat yerinin birleştirilmesiyle büyütülen mahfil, önde iki adet yuvarlak formlu ahşap sütun ile taşınır. Köşk kısmı bulunan mahfilin korkulukları, parmaklık şeklindedir.  Güney duvarı ortasında giriş ekseninde yer alan mihrap, taş malzeme ile inşa edilmiş olup, üzeri boyanmıştır. Mihrabın her iki yanında da ikişer adet sütunce bulunur. Sütunceler, üstte diş sırasından oluşan başlıklarla sahiptir. Yarım yuvarlak nişe sahip olan mihrap, üçgen bir alınlıkla son bulur. Alınlığın içinde, sülüs yazı ile yazılmış “Âl-i İmran” suresi 37. ayetten alınan “Küllemâ dehale aleyhâ Zekeriyye’l-Mihrâb” (Zekeriya onun yanına mihraba her girdikçe…) bir levha vardır.  Mihrap, form bakımından aynı ilçeye bağlı Kızılot Köyü Camisi ile bezerlik gösterir. Mihrabın batısında kalan minber, ahşap olup, üzeri boyanmıştır. Aynalığı olmayan minberin korkuluğu, iç içe geçen daire motiflerinden oluşur. Minber, konik külah üzerindeki alemle son bulur. Harim içten düz ahşap tavan, dıştan ise çinko kaplı kırma çatı ile örtülüdür.


7-   ŞEMSETTİN (ALİ HOCA) CAMİSİ

İlçesi                                : Bulancak

Mahalle/Köyü                  : Merkez – Şemsettin Mahallesi

Kadastral Durum            :  Pafta: 26 Ada:  134 Parsel:  21

Karar / Tarih                    : 25. 06. 2009 / 2211

Yapım Tarihi                    : 1896

Yaptıran                           : Şeyh Ali Ağa (İlk Cami)

Yapı Tipi                          : Cami

Caminin, kuzey cephesi yüzeyinde 1896 (H. 1312) tarihinde yapıldığı yazılıdır. Caminin ilk tesisi 15. yüzyıla kadar iner. 1455 tarihli tahrir defterinde Şeyh Ali Ağa’nın yaptırdığı, imamının ise oğlu olan Mevlana Hüseyin Fakih olduğu kayıtlıdır.

Kâgir sistemde inşa edilen yapı, uzunlamasına dikdörtgen planlıdır (10.05 X 9,12 m.). Malzeme bakımından beden duvarlarında moloz şeklinde bazalt taş, son cemaat yeri, silme ve sövelerde kesme andezit taşı kullanılmıştır. Cephe yüzeyleri, sıvanıp, boyanmıştır. Caminin kuzey cephesinde, dört adet yekpare taş sütunla taşınan revak şeklinde düzenlenmiş son cemaat yeri vardır. Sütunlar demir gergilerle birbirlerine tutturulmuştur. Yerden hafifçe yükseltilmiş olan son cemaat yerine dört basamaklı bir merdiven ile ulaşılır. Yapının kuzey cephesinin ortasında giriş bölümü, girişin batısında bir pencere, doğusunda ise bir niş yer alır. Girişin üstünde, mahfili aydınlatan iki adet dikdörtgen formlu ve düz atkı taşlı pencere daha vardır. Yapının doğu cephe duvarı yüzeyinde altta ve üstte üçer, güney cephesinde iki, batı cephesinde altta üç, üstte iki adet pencere vardır. Alt pencereler, dikdörtgen formlu, yuvarlak kemer açıklıklı ve demir şebekelidir. Kemer kilit taşı kemer sorgucu şeklinde düzenlenmiş olup, dışa ve üste doğru taşıntılıdır. Üst pencereler ise yuvarlak formludur. Pencere formları, mahfildeki iki pencere dışında bütün cephelerde aynı olup, alt pencerelerin hepsi mazgal şeklinde düzenlenmiştir. Cepheler, üstte profilli taş bir saçakla son bulur. Son cemaat yerinin batısında olan minaresi, kare kaideli, çokgen gövdeli (onaltıgen), iki şerefeli olup, şerefe korkulukları demirdendir. Minare, üstte konik külah üzerine oturan bir alemle tamamlanır.

Harime kuzey cephesi ortasında yer alan giriş kapısı dikdörtgen çerçeve içine alınmış olup, dikdörtgen formlu, yuvarlak kemerli ve mazgal şeklindedir. Giriş kapısı, demirden olup, çift kanatlıdır. Özgün olan kapının tablaları baklava dilimi motifi ile süslenmiştir. Harimin kuzey kenarında kalan tek yönlü ahşap mahfili, ortada iki bağımsız, yanlarda ise duvara gömülü olmak üzere dört adet taş sütun ile taşınmaktadır. Mahfile çıkış, kuzeydeki on yedi basamaklı merdiven ile sağlanır. Mahfil korkulukları ahşap olup, parmaklık şeklinde düzenlenmiştir. Güney beden duvarı giriş ekseninde yer alan mihrap, kesme taş malzeme ile inşa edilmiştir. Mihrabın her iki yanında düşey dikdörtgen altlıklara oturan, üzeri silmelerle dilimlenmiş sütunceler bulunur. Sütunce altlıklarının yüzeyinde baklava dilimi motifi vardır. Sütunceler, üstte diş sırası şeklinde bir başlıkla son bulur. Mihrap nişi çokgen(beşgenden ongene) olup, kavsarası dilimlidir. Dıştan dikdörtgen bir çerçeve içine alınan mihrap, üstte üçgen alınlıkla son bulur. Alınlık yüzeyinde ortada bir alem, iki yanında birer ay motifi vardır. Mihrabın batısında kalan minber, ahşap olup, özgün değildir. Aynalığı sade olan minberin korkuluğu, iç içe geçen daire motiflerinden oluşur. Köşk kısmı üç yönden açık olan minber, konik külah üzerindeki alemle son bulur. Harim içten düz ahşap tavan ortasında kubbe, dıştan ise Marsilya tipi kiremitle kaplı kırma çatı ile örtülüdür.


8-   ACISU KAYA KİLİSESİ (KAYA OYMA YAPI KOMPLEKSİ)

İlçesi                                 : Bulancak

Mahalle/Köyü                   : Merkez

Kadastral Durum             : 

Karar / Tarih                     : 11.10.1990/856

Yapım Tarihi                     :

Yaptıran                            :

Yapı Tipi                           : Kaya Kilise / Manastır Kompleksi

Bulancak İlçe merkezinin yaklaşık 8 km. kadar kuzeyinde, Acısu Deresi kenarındaki ana kaya kütlesi üzerine oyularak yapılmış bir yapı kompleksidir. Bu kompleks, halk arasında at mağarası olarak da anılır. Üç kat şeklinde düzenlenen yapı kompleksi, kuzey-güney doğrultusunda birbirleriyle bağlantılı olarak yerleştirilmiş tek nefli üç şapel, bir arcosolium mezar ile farklı planlı mekânlardan meydana gelmektedir.

Kaliteli bir taş işçiliği gözlenmeyen kompleksin doğuda bulunan giriş cephesi yer yer ana kayanın düzeltilmesi ile vurgulanmıştır. Zemin kotunun altında yer alan zemin katı düzgün olmayan dikdörtgen planlı birkaç mekândan oluşmaktadır. Bu mekânlar bugün büyük oranda toprak ve bitki örtüsü altında kalmıştır. Yapı kompleksinin ana katını oluşturan birinci katına, kuzey uçta bulunan beşik tonoz örtülü dikdörtgen bir mekân içine yerleştirilmiş düz lentolu bir açıklıktan girilmektedir. Giriş açıklığının hemen üzerine ise ufak boyutlu bir yuvarlak pencere eklenmiştir. Birinci katta bulunan yan yana konumlandırılmış tüm mekânlar, kuzey-güney doğrultusunda yerleştirilmiş dikdörtgen planlı bir hole bağlanmaktadır. Bu hol zeminde yer alan kot farkı ve aynalı tonozu anımsatan örtüsü ile diğer mekânlardan ayrılmaktadır. Holün kuzey ucundaki girişin batısında arcosolium tipinde bir mezar yer almaktadır. Mezarın ön duvarı bugün tahrip olmuştur. Holün kuzey batısına ise düzgün olmayan dikdörtgen planlı bir mekân eklenmiştir. Düz tavan örtüye sahip olan bu mekânın batı duvarında yuvarlak kemerli iki niş bulunmaktadır.

Holün doğu kenarında tek nefli iki şapel yer almaktadır. Bu şapellerden kuzeyde yer alan birinci şapel diğerine nazaran daha ufak ölçülerdedir. Beşik tonoz örtülü naos kısmı oldukça dar tutulan şapelin kuzey naos duvarında yarım daire planlı bir niş yer almaktadır. Şapelin apsisi yarım daire planlıdır ve naos ile apsis arasındaki ayrım sadece kademelendirilmiş bir kemerle sağlanmıştır. Apsis yarım daire planlı dar bir pencere ile aydınlanmaktadır.

Birinci şapelin güney bitişiğinde yer alan ikinci şapel ise daha büyük ölçülerde olmakla beraber, birinci şapelle benzerdir. Yarım daire planlı olan apsis ile naos kademelendirilmiş bir kemerle ayrılmaktadır. Düz bir seki görünümündeki altar apsis duvarına bitişik olarak ana kayadan oyulmuştur. Apsisin ana penceresi bugün kırıktır. Mevcut izlerden yuvarlak kemerli olduğu düşünülen bu pencerenin solunda daha ufak boyutlu yuvarlak kemerli ikinci bir pencere yer alır.  İkinci şapel ile holün güneyine dikdörtgen planlı bir mekân eklenmiştir.  

Yapı kompleksinde yer alan üçüncü şapel holün güneyinde yer almaktadır. Şapel, diğerlerine nazaran daha büyük olmasından dolayı kompleksin ana kilisesi görünümündedir. Tek nefli olan şapelde naos dikdörtgen planlıdır. Naosun kuzey duvarında holle bağlantıyı sağlayan bir açıklık, güney duvarında ise yapı kompleksinin güney bölümüne bağlantı saylayan bir kapı yer almaktadır. Beşik tonoz örtüye sahip olan naosun güney duvarına yuvarlak kemerli, batı duvarına ise dikdörtgen biçimli birer niş yerleştirilmiştir. Naos ile apsis arasında herhangi bir ayrım bulunmamaktadır. Doğuda yer alan apsis yarım daire planlıdır. Apsis duvarının merkezinde dikdörtgen biçimli iki pencere açıklığı yer almaktadır. Pencere açıklıklarından soldaki daha büyük boyutlu olup sonraki bir dönemde alt kısmı kırılarak genişletilmiştir. Pencere açıklıklarının kuzey ve güneyinde ise yuvarlak kemerli iki niş yer almaktadır.

Birinci şapelin güneybatısındaki basık kemerli bir açıklıktan yapı kompleksinin güney mekânlarına ulaşılmaktadır. Birbirlerine eklenmiş düzgün olmayan dikdörtgen ve daire planlı mekânlardan oluşan bu bölümün doğu duvarları yıkıktır. Yapı kompleksinin ikinci katını ise dikdörtgen planlı birkaç mekân oluşturmaktadır. Yapı kompleksinde herhangi bir süsleme öğesine rastlanılmamıştır. Yalnız şapellerde ve holde bulunan sıva tabakası fresk süslemenin en azından bu mekânlarda kullanılmış olabileceğini akla getirmektedir.