1 - BEKTAŞ BEY CAMİSİ
İlçesi : Çamoluk
Mahalle/Köyü : Sarpkaya Köyü
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : Tescil kaydı yoktur.
Yapım Tarihi : 1816
Yaptıran :Bektaş Bey
Yapı Tipi : Cami
Giriş kapısı üzerindeki kitabe yeri boş olan caminin, Çeçenzade Hasan Bektaş Bey tarafından 1816 (H. 1232) tarihinde inşa ettirildiğine dair yayınlar vardır. Kâgir sistemde inşa edilen yapı, kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen planlıdır. Ahşap hatıllı beden duvarlarında kireç taşı kullanılmıştır. Köşe taşları, büyük boyutludur. Taş araları derzlenmiştir. Yapının kuzeybatı köşesinde yer alan minaresi, kare kaideli, çokgen planlı ve tek şerefelidir.
Son cemaat yeri sonradan betonarme olarak inşa edilmiştir. Caminin kuzey cephesi ortasında yer alan girişi dikdörtgen formlu olup, profilli bir silme ile çevrelenmiştir. Yuvarlak kemerli olan açıklığının iki yanında birer adet sütunce vardır. Yarım yuvarlak biçimli sütunceler, üstte profilli silme ile birbirine bağlanır. Kemer kilit taşı, kemer sorgucu şeklinde dışa taşırılmıştır. Kemer üzerindeki alınlık içerisinde, kademeli yarım yuvarlak kemerle çevrili kitabelik boş olup, kitabenin akıbeti hakkında bilgi yoktur. Girişin iki yanında birer pencere yer alır. Bu pencereler dışında doğu ve batı cephesinde üç adet alt sıra, üç adet üst sıra, güney cephesinde iki adet alt iki adet üst sıra pencereleri yer alır. Pencerelerin tamamı, dikdörtgen formlu ve düz atkı taş açıklıklı olup, üst sıra pencereleri küçük boyutlu ve mazgal şeklindedir. Alt sıra pencereleri demir korkulukludur. Cepheler, üstte ahşap saçakla sonlanır. Yapı, kiremit kaplı dört omuzlu kırma çatı ile örtülüdür.
Caminin harim bölümünde duvar yüzeyleri sade olup, süslemeye yer verilmemiştir. Harim, üst örtüyü taşıyan yuvarlak formlu ahşap sütunlarla üç sahınlı olarak düzenlenmiştir. Sütunlar, birbirlerine ahşaptan yuvarlak kemerle bağlanmıştır. Kuzeyinde yer alan tek yönlü mahfilin ortasında, dikdörtgen formlu bir balkonu vardır. Tamamen ahşap olan mahfilin korkulukları parmaklık şeklindedir. Dikdörtgen formlu olan mihrap yüzeyinde yoğun bir kalemişi süsleme kompozisyonu yer alır. Yazı, madalyon, kıvrık dal, soyut yaprak stilize çiçek, madalyon gibi motiflerle süslenen mihrapta, kırmızı, yeşil mavi ve sarı renkler hâkimdir. Mihrap nişi, üç dilimli yonca yaprağı şeklinde bir kemerle sonlanır. Mihrabın hemen batısında yer alan ahşap minberin aynalık bölümü, düşey dikdörtgen panolar şeklinde bölümlenmiş olup, korkuluğunda sülüs yazı örneği yer alır. Minberin baldaken biçimli köşk kısmı konik bir külahla sonlanır. Cami, harim kısmındaki zengin kalemişi işçiliği ile Giresun genelindeki en güzel cami örneklerinden birini temsil eder.
2- YENİKÖY KÖYÜ CAMİSİ ve MEZARLIĞI
İlçesi : Çamoluk
Mahalle/Köyü : Yeniköy Köyü
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : Tescil kaydı yoktur.
Yapım Tarihi : 1836
Yaptıran :
Yapı Tipi : Cami ve mezarlık
Yeniköy Köyü merkezinde yer alan caminin giriş kapısı üzerinde yer alan kitabesine göre 1836 (H. 1252) inşa edilmiştir. Geometrik motiflerle süslenen kitabenin tamamlanmadığı anlaşılmaktadır. Kâgir sistemde inşa edilen yapının duvarları ahşap hatıllarla desteklenmiş olup, taş araları derzlenmiştir. Minaresi bulunmayan yapının üzeri çinko levha kaplı kırma çatı ile örtülüdür.
Caminin harim bölümünde duvar yüzeyleri sade olup, mihrap ve pencere açıklıklarının çevrelerinde kalemişi süslemeler görülür. Stilize edilmiş kıvrık dal ve çiçek motiflerinden oluşan süsleme kompozisyonunda kırmızı, mavi ve yeşil renkler hâkimdir. Tamamen ahşap olan mahfilin ortasında dikdörtgen biçimli bir balkonu vardır. Yarım yuvarlak biçimli mihrap nişinin alt seviyesinde örgü motifi görülür. Harimin batı duvarına bitişik olan minberi ve güneydoğu köşesinde yer alan kürsüsü ahşap olup, korkulukları aynı tarzdadır.
Cami yakınında yer alan mezarlıkta 19. yüzyıldan kalma mezar taşları yer almaktadır. 1846 (1263 H.) tarihli Ahmetzade Muhammed Efendi’nin sandık tipli mezar taşında ibrik, kılıç, tabanca, selvi ağacı; 1899 (R. 1315) tarihli başka bir mezar taşında İbrik, vazo, ay-yıldız motifleri görülmektedir.
Yine cami yakınında yer alan Arif Bey Konağı, iki katlı olup alt katı kâgir, üst katı bağdadi sistemde inşa edilmiştir. Günümüzde büyük bölümü yıkılmış durumda olan konağın cephelerinde vazodan yükselen çiçek demetlerinden oluşan kalemişi süslemeler vardır.
3- KAYACIK KÖYÜ KİLİSESİ
İlçesi : Çamoluk
Mahalle/Köyü : Kayacık Köyü
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : 24. 05. 2007 / 1128
Yapım Tarihi :
Yaptıran :
Yapı Tipi : Kilise
Kayacık Köyü yakınlarında yer alır. Kilisenin yapım tarihi ve yaptıranı hakkında bilgi veren bir kitabesi veya dönem kaynağı mevcut değildir. Bölgedeki benzer örnekleri ile karşılaştırıldığında 19. Yüzyılın ikinci yarısında inşa edildiği anlaşılmaktadır. Doğu-batı ekseni üzerinde uzanan ve dikdörtgen bir zemin şeması gösteren kilise bazilikal planlıdır. Üç nefli olduğu kalıntılardan anlaşılan kilisenin doğu ucunda üçlü apsisinden sadece temel kısmı ayakta kalmıştır. Malzeme bakımından kaba ve ince yonu andezit taşının kullanıldığı görülmektedir. Duvar örgüsünde kaba yonu; silme, söve, köşelerde; iç mekânda plastır ve kemerlerde ince yonu andezit taşı kullanılmıştır.
Kilisenin batı cephesi sağır olup cephe, renkli taş işçiliği ile bölümlenerek hareketlendirilmeye çalışılmıştır. Cephenin üst seviyesine yine renkli taş işçiliği ile üç adet haç motifi işlenmiştir. Yapının güney cephesinde düşey dikdörtgen şekilli ve küçük boyutlu üç adet pencere yer alır. Kuzey cephesinin batı köşesinde giriş bölümü vardır. Yuvarlak kemer açıklıklı giriş kapısının söveleri profilli olup, giriş açıklığı üzerinde yine yuvarlak kemerli bir alınlık yer alır. Alınlıkla giriş açıklığı arasında kalan silme sırası üzerinde payanda şeklinde 9 adet diş sırası vardır. Alınlık kemeri, silmenin iki yanında yer alan profilli ve dışa taşıntı yapan kaideler üzerine oturtulmuştur. Kuzey cephede, girişin doğusunda güney cephedekilere paralel olarak yerleştirilmiş iki adet pencere yer alır. Pencereler içten mazgal şeklindedir. Yapının doğu cephesi, apsis temeli seviyesinden itibaren yıkılmış durumdadır. Cepheler, üstte kısa tutulmuş taş saçakla sonlandırılmıştır. Taş saçak, alttan içbükey profilli taş sırası ile desteklenmiştir. Kilisenin örtüsü tamamen çökmüştür. Kilisenin örtüsü yıkılmış olduğundan iç mekân kısmen hafriyatla dolmuş durumdadır. İç mekân zemin kaplaması tespit edilememiştir. Yapının beden duvarları üçlü kemer düzenlemesi ile oluşturulmuştur. Kemerler yuvarlak formlu olup, duvara bitişik kare kesitli taş kolonlara oturur. Her kemerin içinde (giriş bölümü dışında) birer adet mazgal pencere yer almaktadır. Narteks ve mahfil bölümü bulunmayan kilisenin atrium (bahçe) duvarları yıkılmıştır.