126-GÖRELE EVLERİ

Görele’de 60 adet tescilli konut bulunmaktadır. Bu konutlara, Giresun Evleri isimli kitapta ayrıntılı olarak yer verilecektir. Bu bölümde sadece Görele evlerinin genel özelliklerinden bahsedilecektir. Görele evlerinde malzeme bakımından, taş, ahşap ve metalin ağırlıklı olarak tercih edildiğini, taşın özellikle zemin katların tamamında ve kuzeybatı rüzgârlarına bakan cephelerde kullanıldığı, ahşap kullanımının taşıyıcı sistem olarak duvarlarda, kapı, pencere doğramalarında, tavan ve taban döşemelerinde, kat ve köşe silmelerinde görüldüğü, metalin dış cephelerde iklimsel etkilerden korunmak amacı ile sac kaplama şeklinde, üst örtüde yine sac kaplama şeklinde, pencere ferforjelerinde demir doğrama şeklinde kullanıldığı görülür.  Teknik bakımından kâgir sistemde taş, yarı kâgir sistemde taş ve ahşap kullanımı söz konusudur. Kâgir duvarlarda düzgün yonu taş harç ile tutturularak kullanılmıştır. Yarı kâgir duvarlarda ahşap, çatma şeklinde bağdadi, muskalı ya da göz dolma sistemiyle uygulanmış, dolgu malzemesi bakımından dere taşı kullanılıp üzeri tamamen sıvanmış ya da sac ile kaplanmıştır. Teknik bakımından Görele evlerinin üst katlarında iç sofa plan tipi tercih edilmiş, alt katı dükkan şeklinde tasarlanan konutlarda, üst kata geçişler uydurma bir merdiven ile yan cephelerden sağlanmış, dolayısıyla planda bir takım zorlamalara gidilmiştir. İç çözümlemelerde, oda bölmeleri ahşap ya da bağdadi sistemdeki duvarlarla sağlanmış, banyo-tuvaletler merdiven altına yerleştirilmiş, kimi evlerde sonradan odanın birisi bu birimlere çevrilmiştir. Yemek pişirme ve ısınma amaçlı ocaklar kâgir olan duvarlara açılmıştır. Yukarıda belirtilen özellikler Doğu Karadeniz bölgesinde yer alan pek çok geleneksel konutun ortak özelliği olmakla birlikte Görele geleneksel konutlarındaki cephe düzenlemeleri, konut mimarisinde Görele evlerinin farkını ortaya koyar. Görele’de bulunan konutların yer aldığı mahalli çevre ve konut sahibinin ekonomik durumu, cephe düzenlemesinin oluşumunda belirleyici olmuştur. Görele İlçesi’nde bulunan konutlarda kâgir olmayan duvarların sac malzeme ile kaplandığı görülmektedir. Bu ilçeye özgü bir gelenek olarak konutlarda, cephenin saçak ile birleştiği noktalarda cepheyi baştanbaşa saran ahşaptan diş sırası motifi bulunan bir şerit kaplar. Bu uygulama, Giresun genelinde, Görele İlçesi dışında kalan konutlarda görülmez. Pencereler ½ oranlı giyotin tipte olmakla beraber üç adet giyotin pencerenin bitiştirilmesiyle oluşturulmuş ¾ oranlı pencereler de bulunmaktadır. Görele ilçesinde cephe düzenlemesi bakımından üç farklı tip tespit edilmiştir.

1-      Zemin + 1 katlı, çatı pencereli evler: Mahalle Mahalle içinde bulunan ve mütevazı hayat süren ailelerin yaşadığı konutların zemin üzeri bir katlı olduğu, cephenin ortasında ya da bir köşesinde giriş kapısının bulunduğu, zemin katta iki, üst katta üç, dört ya da beş pencereli olabileceği, üst örtünün kırma çatı olduğu, çatının ön cepheye bakan yönünde çatı penceresinin yer aldığı görülür. Zemin kat pencerelerin parmaklık şeklinde çubuklarla korkulukları bulunur. Çatı penceresi, bu tipin en belirgin özelliklerindendir.

2-      Zemin + 2 katlı evler: Ekonomik ve sosyal bakımdan üst düzey hayat süren ailelerin yaşadığı bu tip cepheye sahip konutlar, zemin üzeri iki kat şeklinde düzenlenmiştir. Zemin katların kiler olarak kullanıldığı bu tip yapılarda üst katlarda dörder pencere bulunur. Kırma çatı olan bu evlerde üst örtü alaturka kiremittir.

3-      Dükkân + 1,2,3 katlı, beşik çatılı evler: Daha çok ticari alanlarda bulunan bu tipteki konutların alt katı dükkân olarak kullanılır.  Zemin üzeri bir ya da iki kat şeklinde tasarlanan bu tipteki yapılar, beşik çatı ile örtülür. Çatının ön cepheye bakan orta noktasında iki büyük iki küçük olmak üzere 4 adet penceresi bulunur. Zemin katlar dükkân olduğundan eve giriş ya ön cephenin bir kenarından, ya da yan cepheden sağlanır. Dükkânlar, sac kepenkle korunur. Bu tip cephe düzenlemesine sahip konutlar, Giresun genelinde yalnızca Görele İlçesi’nde yer almakta olup, 50 ada 1 parselde yer alan yapı, bu tipte bir cephe düzenlemesine sahiptir.