1- DÜYUN-I UMUMİYE BİNALARI
İlçesi : Alucra
Mahalle/Köyü : Yunus Emre Mahallesi
Kadastral Durum : Ada: 165 Parsel: 9, 10, 11
Karar / Tarih : 25.05.2011/3443
Yapım Tarihi : 1899
Yaptıran :
Yapı Tipi : Konut
BİRİNCİ BİNA (9-11 Parsellerde)
Bir zamanlar Düyûn-ı Umûmiye binası olarak kullanıldığı ilçe halkı tarafından ifade edilen yapı, güney cephesinin ortasında yer alan kitabesine göre 1899 tarihinde inşa edilmiştir. Doğu-batı istikametinde dikdörtgen planlı olan yapı, bodrum üzeri iki katlıdır. Malzeme bakımından beden duvarlarının köşelerinde kesme; diğer yerlerde moloz taş kullanılmıştır. Moloz taş örgülü cepheler sıvalıdır. Yapının üzeri dört omuz kırma çatı ile örtülüdür.
Yapının bodrum katı depo ve ahır olarak düzenlenmiştir. Girişi binanın batı kenarından sağlanmaktadır. Bodrumdaki depo ve ahır kısımlarında gerek bakımsızlıktan, gerekse atıl vaziyette bırakılmasından dolayı hem beden duvarlarında, hem de taşıyıcı elemanlarında yer yer çatlaklar, dökülmeler ve bozulmalar söz konusudur. Zemin kat, binanın güney kenarı boyunca uzanan cadde ile aynı kottadır. Bu katta caddeye bakan beş adet dükkân vardır. Dükkânlar birer büyük dikdörtgen açıklıkla caddeye açılırlar. Ortadaki dükkânın açıklığı üzerinde karşılıklı duran ve başları hemen hemen birbirine bitişik olarak yerleştirilen iki kuş figürü görülür. Kuşlar sıralı noktalardan oluşturulmuş bir madalyon içerisine alınmıştır. Bunların altında alt köşeleri çeyrek daireler şeklinde içbükey olarak girintili düzenlenmiş yatay dikdörtgen bir alan içerisine kitabe yerleştirilmiştir. Kitabede Hicri 1317 Rumi 1315 tarihleri yazılı olup her ikisi de 1899 tarihine karşılık gelir. Diğer dükkânların cephelerinde ise testere dişleri ile stilize edilmiş palmet şeklinde kabartmalar yer almaktadır. Dükkânların üzeri, birinci katın balkonu ile korunmaktadır. Balkon tavanı ahşap ayaklara oturan yuvarlak kemerlerle taşınır. Kuzey cephe iki katlı balkona sahiptir. Alttaki ahşap korkuluklu balkon zemin kata, üstteki altı yuvarlak kemerli balkon ise birinci kata aittir.
Yapının batı tarafında alt kısmı taştan, üst kısmı ahşaptan 12 basamaklı bir merdiven ile ulaşılan bir giriş ile birinci katına çıkılmaktadır. Kapıdan ulaşılan hayat bölümünde odalar karşılıklı olarak dizilmiş durumdadır. Hayat ‘L’ şekillidir. Hayat’ın kapı ile bağlantılı uzun kısmında, güney tarafta iki oda yer almaktadır. Dikdörtgen şekilli ikişer pencere ile aydınlatılan odalar sade bir düzenlemeye sahiptir. Kuzey tarafta mutfak bulunmaktadır. Mutfağın iki penceresi vardır. Mutfağın batı duvarında, ortada ocak, iki yanda dolapların yer aldığı görülür. Dolaplar büyük oranda tahrip olmuştur.
Hayatın güneydoğu köşesinde kiler olarak kullanılan bir oda ile balkona açılan bir kapı mevcuttur. Hayatın kuzey tarafındaki başka bir kapı ile arka balkona geçit verilmiştir. İç mekânda zemin ve tavanlar ahşap olup süsleme bakımından sade bir düzenleme söz konusudur. Yapının örtüsü kiremit malzemedeki bozulmalardan dolayı sacla kaplanmış vaziyettedir.
İKİNCİ BİNA (10 Parselde)
Bir zamanlar Düyûn-ı Umûmiye binası olarak kullanıldığı ifade edilen yapı, bitişiğindeki yapı ile birlikte 1899 tarihinde inşa edilmiştir. Doğu-batı istikametinde dikdörtgen planlı olarak inşa edilen yapı, bodrum üzeri iki katlıdır. Malzeme bakımından beden duvarlarının köşe taşlarında kesme; diğer yerlerinde moloz taş kullanılmıştır. Cephe yüzeyleri sıvalı ve boyalı olan yapının üzeri dört omuzlu kırma çatı ile örtülüdür.
Yapının bodrum katı depo ve ahır amaçlı düzenlenmiştir. Bodrum kata giriş, taşınmazın doğu cephesindeki yuvarlak kemerli açıklıktan sağlanır. Bodrumdaki depo ve ahır kısımlarında gerek bakımsızlıktan, gerekse atıl vaziyette bırakılmasından dolayı hem beden duvarlarında, hem de taşıyıcı elemanlarında yer yer çatlaklar, dökülmeler ve bozulmalar söz konusudur. Zemin kat, binanın güney kenarı boyunca uzanan cadde ile aynı kotta düzenlenmiştir. Bu katta caddeye bakan iki adet dükkân bulunmaktadır. Dükkânlar caddeye açılan büyük dikdörtgen açıklıklara sahiptirler ve bu açıklıklar birbirinden yivli plasterlerle ayrılırlar. Yapının güneydoğu köşesinde, doğu ve güney yönlerden sivri kemerli bir merdiven sahanlığı mevcuttur. Kemerler çokgen sütunlara oturmaktadır. Sahanlıktan 17 basamaklı taş merdivenle binanın birinci katı girişine ulaşılmaktadır. Birinci katın güney cephesi beş, doğu cephesi dört yuvarlak kemerli ve ahşap tırabzanlı balkon ile çevrilmiştir. Binanın kuzey cephesinde yine iki katlı bir balkon sistemi vardır. Zemin kat balkonu ahşap korkulukludur. Yuvarlak kemer düzenlemeli birinci kat balkonunun ortası cumba şeklinde dışa taşırılmış olup, buranın üzerinde iki adet pencere ile aydınlatılan üçgen alınlıklı çatı katı vardır.
Kapıdan ulaşılan holün güney tarafında başoda olarak düzenlenen büyük bir oda yer almaktadır. Bu odanın batı kenarında ortada ocak ile onun iki yanında dolaplar bulunur. Güney kenarda ise ortada bir kapı ve onun iki yanında ikişer dikdörtgen pencere mevcuttur. Buradaki kapı ahşap kanatlıdır ve üzerinde geometrik şekillerden oluşan süsleme kompozisyonu görülür. ‘T’ şekilli holün diğer kanadında mutfak bulunmaktadır. Mutfağın batı kenarında ortada ocak ile onun iki yanında, birisi gusülhane olarak kullanılan ahşap dolaplar yer almaktadır. Mutfak, kuzey duvardaki iki dikdörtgen pencere ile aydınlatılmaktadır. Holün kenarında kuzey ve doğu kenarlarındaki ikişer dikdörtgen pencere ile aydınlan ikinci bir oda yer almaktadır. Holün ucundaki iki kanatlı ahşap kapı ile binanın kuzey tarafındaki balkona geçilebilmektedir. Balkonun batı ucuna tuvalet yerleştirilmiştir. Yapı 165 ada, 9 ve 10 parsellerde yer alan yapı ile bitişik olup, aynı zamanda ve benzer bir plan şeması ile inşa edilmiştir.
2- TOSUNOĞLU KÖY KONAĞI
İlçesi : Alucra
Mahalle/Köyü : Çalgan Köyü
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : Tescil kaydı yoktur.
Yapım Tarihi : H. 1293-M. 1875
Yaptıran : Tosunoğlu
Yapı Tipi : Konut / Köy Konağı
Köy merkezinde yer alan konut, hafif meyilli zemin üzerine dikdörtgen şemada iç sofa planlı olarak inşa edilmiştir. Misafirhane olarak tasarlanan konut, yarım bodrumlu ve tek katlıdır. Kagir sistemi ile kaba yonu andezit taşından inşa edilen konutun cepheleri sağlam durumdadır. Yapının güney ve kuzey cepheleri ortasında birer giriş kapısı yer alır. Kuzey cephesinde giriş kapısının iki yanında dikdörtgen formlu ve düz atkı taş açıklıklı ikişer pencere vardır. Pencere söveleri cephe yüzeyinden hafif dışa taşırılarak vurgulanmış olup, pencere formları bütün cephelerde aynı düzenlemeye sahip olup içten yuvarlak kemerli ve mazgal şeklindedir. Cepheler, üstte profilli bir silme ile tamamlanır. Yapının örtüsü sonradan çinko kaplı beşik çatı ile yenilenmiştir.
İç sofa planlı olan yapıda, sofanın iki tarafında birer oda bulunur. Odalardan biri salon diğeri yatak odası şeklinde tasarlanmıştır. Odalarda özellikle salonda zengin ahşap işçilikli düzenlemeler bulunmaktadır. Oda kapıları, sedirler, tavan ve taban döşemeleri ahşaptır. Kapılarda kare şekilli tablalarla sekize bölünmüş ve tabla yüzeylerine baklava dilimi motifi aplike edilmiştir. Ocak ve dolaplar kesme taş malzeme ile inşa edilmiş olup, kenarları profillidir. Ocak üzerinde rozet motifi vardır. Sedir korkulukları ahşap olup, ajur tekniği ile oldukça dekoratif yapılmıştır. Odaların çıtalarla bölünmüş geometrik süslemeli tavanı ortasında yuvarlak formlu tavan göbeği vardır. Köy konağı bütün bu özellikleri ile tipik bir Türk evi özelliği sergiler.
3- ZÜLFİKAR AĞA MİSAFİRHANESİ
İlçesi : Alucra
Mahalle/Köyü : Çakmak Köyü
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : 21. 12. 2001 / 4340
Yapım Tarihi :
Yaptıran : Zülfikar Ağa
Yapı Tipi : Konut (Misafirhane)
Köy merkezinde yer alan yapı, hafif meyilli zemin üzerine dikdörtgen şemada iç sofa planlı olarak inşa edilmiştir. Misafirhane olarak tasarlanan yapı tek katlı olup, büyük bölümü yıkılmış durumdadır. Misafirhanenin ana cephesini oluşturan güney cephe saçak seviyesine kadar ayakta olup, kesme taş malzeme ile inşa edilmiştir. Bu cephenin doğu tarafı üç sıra ahşap hatıl ile desteklenmiştir. Batı cephesinde ise pencere üst seviyesinde bir sıra ahşap hatıl vardır. Bu cephede yer alan pencerelerden kadınlara ait odaya açılanlar büyük boyutludur. Erkekler bölümüne açılan pencereler oldukça küçük olup, ışıklık şeklindedir. Güney cephe, üst hatılın üzerinde yer alan bir sıra taşın üzerinde yer alan dar tutulmuş profillendirilmiş taş saçak ile son bulur. Moloz taş olan diğer cephelerden kuzeyi tamamen, doğu ve batı cepheler kısmen yıkılmış durumdadır.
İç mekânda, erkekler bölümündeki güney odanın doğu duvarında alçı ile yapılmış dekoratif bir ocak ve iki tarafında dolaplar yer alır. Ocak alınlığında stilize ağaç, selvi, çarkıfelek ve geçme motiflerinden oluşturulmuş bordür sırası vardır. Kadınlar bölümündeki ocak ve dolaplar sadedir. Duvarlarda küp parçaları görülmektedir. Yapının örtüsü tamamen yıkılmıştır. Kalıntılara bakılırsa ahşap hatıllı düz toprak dam ile örtülü olmalıdır.