1- KURŞUNLU (TOPAL MEHMET PAŞA) HAMAMI
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Taş Mahallesi
Kadastral Durum : Pafta: Ada: Parsel:
Karar / Tarih : 06.03.1996 / 2348
Yapım Tarihi : 1651
Yaptıran : Topal Mehmet Paşa
Yapı Tipi : Hamam
Taş Mahallesi, Kurşunlu Sokak’ta aynı adla anılan caminin bitişiğinde yer alır. Giriş kapısı üzerindeki kitabesine göre 1651 (H. 1062) yılında, şehrin mutasarrıfı Topal Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Vakıf eseri olan hamam, 20. yüzyıl başlarında Kurtoğulları ailesinin eline geçmiş olup, Piyazzade Hüsnü Bey’in belediye başkanlığı döneminde (1912-1917) istimlak edilmiş ve daha sonra da Kavukçuoğlu Hasan Efendi’ye satılmıştır.
Soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden oluşan hamamın soyunmalık bölümü ile kısmen sıcaklık bölümünün üzerine sonradan bağdadi tarzda bir ev inşa edilmiştir. Hamamın özgün giriş bölümü kesme, diğer bölümleri moloz taş ile inşa edilmiştir. Hamamın dikdörtgen planlı özgün soğukluk kısmının girişi güneybatı köşede yer alır. Basık kemerli açıklığa sahip olan giriş bölümü, sivri kemerli bir eyvan içinde yer alır. Giriş açıklığı üzerinde sekiz satırlık inşa kitabesi bulunmaktadır. Günümüzde kapalı olan bu girişin yerine hamama doğuda yer alan ve sonradan açılan başka bir giriş yer alır. Dikdörtgen planlı soğukluk kısmı günümüzde harap durumda olup, özgün şeklini kaybetmiştir. Soğukluk bölümünün güneyindeki küçük bir kapı ile ılıklık bölümünün koridor ve hücrelerine, oradan da sıcaklık bölümüne ulaşılır. Ilıklık ve sıcaklık bölümleri toplu olarak değerlendirilmiş ve kare bir mekan içerisinde haçvari planlı olarak inşa edilmiştir. Eyvanlar sivri tonozla örtülü iken köşelerde yer alan kare planlı yıkanma hücreleri kubbe ile örtülüdür. Eyvanlar ve köşe hücreleri, göbek taşının bulunduğu merkeze açılmaktadır. Bu kısmın üzeri daha büyük bir kubbe ile örtülüdür.
Kitabesi
Bina edüp bu hayratı yerinde aynı vaz’ etmiş
İlahi ver muradını ne kim gönlünde mâ-şâe
Ne hoş yaptı bu hamamı ki seyr-i şehvetin açar
Hem a’lâdır hem zibâ kusuru yok demem haşâ
Zaman-ı gaybda hâtif bunu tarih içün dedi
Sevab edüp bu hamamı güzel yaptı Topal Paşa
Sene 1062
2- SARGUT (SATLAR) KÖPRÜSÜ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Muhara (Örencik) Köyü
Kadastral Durum : Ada: 102 Parsel: 58
Karar / Tarih :
Yapım Tarihi :
Yaptıran :
Yapı Tipi : Köprü
Şebinkarahisar – Alucra yolu üzerinde Muhara Köyü yakınlarında yer alır. Alucra Deresi’nin iyice daraldığı bir noktada inşa edilen köprünün, yapım tarihi ve yaptıranı hakkında bilgi veren kitabesi veya dönem kaynağı mevcut değildir. Köprüde inşa malzemesi olarak kesme ve moloz taş kullanılmıştır. Köprü, basık kemerli ve iki gözlü olup uzunluğu 35.10 metre, genişliği ise 6.00 metredir. Köprünün kemerleri iki yakada dere yatağı kenarındaki doğal kayalar üzerine oturtulmuştur. Kemer ayağı ise doğrudan dere yatağına oturmaktadır. Tabliyesi düz olup, iki yönden vasıta geçebilecek genişliğe sahiptir. Tempan duvarları sağlam durumda olan köprünün üç sıra kesme taştan inşa edilmiş korkuluğu, yer yer tahrip olmuştur. Korkuluklar, 90 cm yüksekliğe sahiptir. Kemerde iki renkli taş işçiliği uygulanmıştır.
3- ALAY ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Bülbül Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : 19.08.2009 / 2266
Yapım Tarihi :
Yaptıran :
Yapı Tipi : Çeşme
Eski Alay Binası önünde harap durumdayken, Halil Rıfat Paşa Caddesi üzerindeki, Belediye binası önüne taşınmıştır. Çeşmenin sivri kemerli nişi içerisinde yer alan dua kitabesinde yapım tarihi ve yaptıranı hakkında bilgi verilmemiştir. Bazı yayınlarda 19. yüzyıla ait olduğu belirtilir. Kesme taş malzeme ile inşa edilmiş dikdörtgen planlı (1.80X0.42 m.), tek cepheli, sivri kemerli, bağımsız bir çeşmedir. Yatay dikdörtgen bir kütle üzerine inşa edilen çeşmenin nişini çevreleyen sivri kemer, yanlardaki kesme taş malzemeden yapılmış ayaklar üzerine oturmaktadır. Ayak yüzeylerinde, ibrik, rozet, örgü ve lale motifleri görülür. Kemer yüzeyinde ise asma dalı ve üzüm salkımlarından oluşan bir süsleme kuşağı vardır. Cephesi oldukça sade olan çeşmenin kemerli nişi, kemer üzengi noktalarından başlayan yatay bir silme ile ikiye bölünmüştür. Silmenin üstünde kalan dikdörtgen kitabelik bölümü boş olup, bunun üzerinde yer alan kitabede ise besmele ile başlayan bir ayet yer almaktadır. Günümüzde şebeke suyuna bağlı olan çeşmenin yalağı sağlam durumdadır.
4- EYVAN ÇEŞME
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Taş Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : Tescil kaydı yoktur.
Yapım Tarihi :
Yaptıran :
Yapı Tipi : Çeşme
Taş Mahallesi, Saip Efendi Sokağı’nda yer alır. Çeşmeye ait kitabede yapım tarihi ve yaptıranı hakkında bilgi yoktur. Kesme taş malzeme ile inşa edilmiş dikdörtgen planlı (4.23X0.75), tek cepheli, sivri kemerli, bir çeşmedir. Çeşmenin nişi, iç içe iki sivri kemerle oluşturulmuştur. İki kemer arasında kalan yüzey, içbükey profilli bir silme ile geçilmiştir. Dıştaki kemerin üstü, profillidir. Niş yüzeyi, kemer üzengi noktalarından başlayan yatay bir silme ile ikiye bölünmüştür. Silmenin üstünde dikdörtgen kitabelik; altında yatay dikdörtgen şekilli maşrapa nişi yer alır. Yuvarlak kemerli olan maşrapa nişinin iki yanında birer adet oval kabara bulunur. Çeşmenin yalağı harap olmuştur. Üzeri semerdam biçiminde örtülü olan çeşme günümüzde kullanılmamaktadır.
Tevekkeltü al’a’l-lah
Ne hoş ziba makam oldu bu eyvan
Münasibdir melekler ede seyran
5- HACI YAKUP ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Taş Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : 12.01.1979 / A-1490
Yapım Tarihi : 1810
Yaptıran : Hacı Yakup
Yapı Tipi : Çeşme
Taş Mahallesi, Delibekir Sokağı’nda yer alır. Çeşmenin yuvarlak kemerli nişi içerisinde yer alan kitabesinde Vakfıkebirli Hacı Yakup tarafından 1810 tarihinde inşa ettirildiği yazılıdır. Kesme taş malzeme ile inşa edilmiş dikdörtgen planlı (3.90X0.70 m.), tek cepheli, yuvarlak kemerli bir çeşmedir. Yuvarlak kemeri yayvandır. Yatay dikdörtgen bir kütle üzerine inşa edilen çeşmenin bir bölümü toprak altında kalmıştır. Cephesi oldukça sade olan çeşmenin nişini çevreleyen kemerin karnı profillidir. Kemer kilit taşı altında yer alan altı satırlık kitabesi kısmen tahrip olmuştur. Günümüzde kullanım dışı olan çeşme oldukça bakımsız durumdadır.
Sene 1225
Sahibü’l-hayrat ve’l-hasenat
Vakfıkebirli es-seyyid el-Hac
Ya’kûb … ruhiçün fâtiha
Usta …
6- İSTİKLAL ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Şehir Meydanı
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : Tescil kaydı yoktur.
Yapım Tarihi : 1927
Yaptıran : Hüsnü Bey
Yapı Tipi : Çeşme
Zamanın Belediye Başkanı Hüsnü Bey tarafından 1927 yılında Kurtuluş Savaşı’nın anısına ve cumhuriyetin kuruluşuna izafeten yaptırılmıştır. Ustası Torullu Sarı Mustafa’dır. Zamanında eski belediye binasının önünde inşa ettirilen çeşme, 1985 yılında şehrin meydanına taşınmıştır. Baldaken tarzda inşa edilen çeşme, ortada top ve mermi kabartmaları ile süslenerek incelen ve ay-yıldızla son bulan bir su haznesinin çevresine yerleştirilmiş dört sütun ve üst örtüden oluşmaktadır. Çevresine yuvarlak bir havuzun yapıldığı haznenin silindirik gövdesi üzerine defneyapraklarından oluşan çelenkler, yıldız ve ay-yıldız motifleri işlenmiştir. İçten sıvalı olan çinko kaplı üst örtünün içinde bitkisel karakterli kalemişi süslemeler vardır. Çeşmenin üst örtüsü her yönden üçgen alınlıklıdır.
7- KURŞUNLU (TOPAL MEHMET PAŞA) ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Taş Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : 12.01.1979 / A-1490
Yapım Tarihi : 1651
Yaptıran : Topal Mehmet Paşa
Yapı Tipi : Çeşme
Taş Mahallesi, Kurşunlu Sokak’ta aynı adla anılan cami ve hamamın yanında yer alır. Eskiden hamama bitişik olan çeşme, 1997 yılında tuvalet inşaatı sırasında günümüzdeki yerine taşınmıştır. Kemer kilit taşının altındaki kitabesi okunamayan çeşmenin, bitişiğinde yer alan 1651 tarihli hamamla eşzamanlı yapıldığı düşünülmektedir. Kesme taş malzeme ile inşa edilmiş dikdörtgen planlı (3.63X0.85 m.), tek cepheli, sivri kemerli bir çeşmedir. Yatay dikdörtgen bir kütle üzerine inşa edilen çeşmenin nişini çevreleyen sivri kemer, yanlardaki kesme taş malzemeden yapılmış ayaklar üzerine oturmaktadır. Kısa tutulan ayakların yüzeyi, silmelerle oluşturulmuş kademeli dikdörtgen şekillerle süslenmiştir. Niş kemeri, dıştan içe doğru kademeli olarak daralan içbükey ve dışbükey silmelerden oluşur. En dış silmenin üzeri geometrik motiflerle hareketlendirilmiştir. Kemer köşeliklerinde, kemer üzengi noktası seviyesinden yükselen üçlü servi motifleri vardır. Kemer köşeliklerinin üst tarafında sağda gülbezek, solda çarkıfelek motifleri yer alır. Niş içerisinde kemer kilit taşının hemen altında yer alan kitabelik dikdörtgen çerçeve içerisine alınmıştır. Kemer üzengi noktasından niş yüzeyini ikiye bölen silmenin ortasında çeşme lülesi yer alır. Çeşme, günümüzde kullanılmamaktadır.
8- MÜFTÜ EFENDİ ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Müftü Efendi Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : 19.08.2009 / 2266
Yapım Tarihi : 1810
Yaptıran : Müftü Efendi
Yapı Tipi : Çeşme
Müftü Efendi Mahallesinde yer alan çeşme, kitabesine göre Müftü Efendi tarafından 1764 (H. 1178) tarihinde evinin önünde inşa ettirilmiştir. Kesme taş malzeme ile inşa edilmiş dikdörtgen planlı, tek cepheli, sivri kemerli, bağımsız bir çeşmedir. Yatay dikdörtgen bir kütle üzerine inşa edilen çeşmenin nişini çevreleyen sivri kemerin yüzeyinde geometrik motiflerden oluşan bir süsleme kuşağı yer alır. Kemerin iki tarafında bulunan birer adet servi motifi kemer köşeliklerini doldurmaktadır. Niş içerisinde, kemerin altında yer alan kitabesi pano içlerine sülüs yazı ile yazılmıştır. Kullanım dışı olan çeşme günümüzde bakımsız durumda olup, yalak kısmı toprakla doludur.
Maşallah
Bismillahirrahmanirrahim
Sahibü’l-hayrât Sahibü hâne Müftü Efendi
Tarih Sene 1178
9- HÜSEYİN EFENDİ ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Müftü Efendi Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : 19.08.2009 / 2266
Yapım Tarihi : 1802
Yaptıran : Hüseyin Efendi
Yapı Tipi : Çeşme
Müftü Efendi Mahallesi’nde Müftü Efendi Camisi’nin doğusunda yer alır. Kitabesine göre 1802 (H. 1217) tarihinde Hüseyin Efendi tarafından yaptırılmıştır. Kesme taş malzeme ile inşa edilmiş dikdörtgen planlı (2.28X0.24 m.), tek cepheli, sivri kemerli bir çeşmedir. Çeşme nişini çevreleyen sivri kemer, yanlardaki kesme taş malzeme ile yapılmış ayaklar üzerine oturmaktadır. Çeşmenin kemerli nişi, kemer üzengi noktalarından başlayan yatay bir profilli silme ile ikiye bölünmüştür. Silmenin üstünde kalan dikdörtgen kitabelikte 4 satırlık yazı bulunmaktadır. Bu kitabenin üzerinde başka bir kitabe vardır. Günümüzde faaliyetini devam ettiren olan çeşmenin yalağı sağlam durumdadır.
Kitabesi
Halâ dergâh-ı ali yeniçeri ağası es-Seyyid Mir Halil
Ağa hazretlerinin kethüdaları ve ocakda mir piyâde-
liği ile kadri terfî-i sahibü’l-hayrât ve’l-hasenât
Vakf-ı sâni Hüseyin Efendi bin Osman Ağa 21 Zilhicce Sene 1217
10- MÜFTÜ EFENDİ MAHALLESİ ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Müftü Efendi Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : 19.08.2009 / 2266
Yapım Tarihi :
Yaptıran :
Yapı Tipi : Çeşme
Müftü Efendi Mahallesi, Kerim Efendi Sokak’ta yer alan çeşmeye ait yapım tarihi ve yaptıranı hakkında bilgi veren kitabesi veya dönem kaynağı mevcut değildir. Kesme taş malzeme ile inşa edilmiş dikdörtgen planlı (2.20X1.27), tek cepheli, yuvarlak kemerli, bir çeşmedir. Yatay dikdörtgen bir kütle üzerine inşa edilen çeşmenin kemerli nişi, kemer üzengi noktalarından başlayan yatay bir silme ile ikiye bölünmüştür. Çeşmenin yuvarlak kemerli nişi içinde, küçük boyutlu bir maşrapa nişi yer alır. Yuvarlak kemerli olan maşrapa nişinin iki yanında birer adet oval kabara bulunur. Çeşmenin önünde 1.50X0.33 m. boyutlarında yalağı vardır. Üzeri semerdam biçiminde örtülü olan çeşme günümüzde kullanılmamaktadır.
11- AVUTMUŞ ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Avutmuş Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : Tescil kaydı yoktur.
Yapım Tarihi :
Yaptıran :
Yapı Tipi : Çeşme
Avutmuş Mahallesi’nde okul binasının önünde yer alır. Çeşme nişi içerisinde yer alan kitabesi tahrip olduğundan okunamamıştır. Benzer örnekleriyle kıyaslandığında 19. yüzyıl çeşmesi olduğu tahmin edilmektedir. Çeşme, kesme taş malzeme ile inşa edilmiş dikdörtgen planlı, tek cepheli, sivri kemerli nişe sahip bir sokak çeşmesidir. Yatay dikdörtgen bir kütle üzerine inşa edilen çeşmenin bir bölümü toprak altında kalmıştır. Cephesi oldukça sade olan çeşmenin, nişini çevreleyen kemerin dışı profillidir. Kemer üzengi noktalarından başlayan profilli silme, cepheyi ikiye bölmektedir. Günümüzde kullanılamaz durumda olan çeşmenin, kilit taşından üstü yıkılmış durumdadır.
11- REŞİT AĞA (ÇİĞİTPINAR) ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Avutmuş Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : Tescil kaydı yoktur.
Yapım Tarihi : 1914
Yaptıran : Reşid Ağa
Yapı Tipi : Çeşme
Avutmuş Mahallesi’nde Abdi Bey Konağı’nın batısında yer alır. Çeşme nişi içerisinde yer alan kitabesine göre Uzun Hasanzade Reşit Ağa tarafından 1914 (R. 1330) tarihinde inşa edilmiştir. Çeşme, kesme taş malzeme ile inşa edilmiş dikdörtgen planlı, tek cepheli, karye yakın yüzeysel bir nişe sahip sokak çeşmesidir. Cephesi sade olan çeşmenin yalağı sağlam durumdadır. Günümüzde kulanılmaz durumda olan çeşmenin üzeri düz saçakla son bulur.
Kitabesi
Uzun Hasanzade
El-Hac Reşid Ağa Hayratı
Sene 1330
12- SÜLEYMAN AĞA ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Kütküt Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : Tescil kaydı yoktur.
Yapım Tarihi : 1799
Yaptıran : Süleyman Ağa
Yapı Tipi : Çeşme
Kütküt Mahallesi’nde yer alır. Çeşme nişi içerisinde yer alan kitabesine göre 1799 (H. 1214) tarihinde Süleyman Ağa tarafından inşa ettirilmiştir. Meyilli bir arazideki yüksek bir teras duvarı içerisinde yer alan çeşme, sivri kemerli yüzeysel bir nişe sahiptir. Niş içerisinde dikdörtgen çerçeveli iki adet kitabe yer alır. Bunlardan birisi inşa kitabesi olup diğeri zencerek motifi ile çerçevelenmiş Kelime-i Tevhid ibaresidir. 1995 yılında onarım gören çeşmenin çevresindeki duvarla birlikte üst örtüsü ve yalağı beton malzeme ile yenilenmiştir.
13-ÇAVUŞPINARI ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Tamzara Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : Tescil kaydı yoktur.
Yapım Tarihi :
Yaptıran :
Yapı Tipi : Çeşme
Tamzara Mahallesi’nde Ahmet Bilgin Evi’nin yanında yer alır. Çeşme nişi içerisinde yer alan Ermenice kitabesi okunamamıştır. Çeşme, kesme taş malzeme ile inşa edilmiş dikdörtgen planlı, tek cepheli, sivri kemerli yüzeysel bir nişe sahip sokak çeşmesidir. Çeşme nişi içerisinde iki adet maşrapalık nişi vardır. Bu nişler ile kemer kilit taşı arasında dikdörtgen çerçeveli Ermenice beş satırlık kitabesi yer alır. Nişlerin altında yer alan taş lüleden su akmakta olup, lüle altında yatay yönde profilli bir silme görülür. Bu silme, çeşmenin bir kısmının toprak altında kaldığına işaret eder. Üzeri sıvanıp boyanan çeşmenin beton yalağı sonradan yapılmıştır. Çeşme günümüzde çalışır durumdadır.
14- ŞİŞMANPINAR ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Tamzara Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : Tescil kaydı yoktur.
Yapım Tarihi : 1892
Yaptıran : Kethüdazade Mahmud Ağa
Yapı Tipi : Çeşme
Tamzara Mahallesi’nde Şükrü Yazan Evi’nin önünde yer alır. Çeşme nişi içerisinde yer alan beş satırlık Osmanlıca talik hatlı kitabesine göre Kethüdazade Mahmud Ağa tarafından 1892 (H. 1309) tarihinde inşa ettirilmiştir. Çeşme, kesme taş malzeme ile inşa edilmiş dikdörtgen planlı, tek cepheli, yuvarlak kemerli yüzeysel bir nişe sahip sokak çeşmesidir. Nişin yuvarlak kemeri içten ve dıştan profillendirilmiştir. Çeşme nişi içerisinde iki adet maşrapalık nişi vardır. Bu nişler ile kemer kilit taşı arasında dikdörtgen çerçeveli Osmanlıca kitabesi yer alır. Nişlerin altında yer alan taş lüleden su akmakta olup, lüle seviyesinde yatay yönde cepheyi ikiye bölen profilli bir silme görülür. Bu silmenin altında, sonradan yapıldığı anlaşılan yalak vardır. Bir kısmı günümüzde toprak altında kalmış olan çeşmenin suyu akar durumdadır.
15-TASLIPINAR ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Tamzara Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : Tescil kaydı yoktur.
Yapım Tarihi :
Yaptıran :
Yapı Tipi : Çeşme
Tamzara Mahallesi’nde Kemal Kütükçü Evi’nin güneyinde yer alır. Çeşme nişi içerisinde yer alan altı satırlık Ermenice kitabesi okunamamıştır. Çeşme, kesme taş malzeme ile inşa edilmiş dikdörtgen planlı (2.60X0.95 m.), tek cepheli, yuvarlak kemerli yüzeysel bir nişe sahip sokak çeşmesidir. Nişin yuvarlak kemeri üstten profillendirilmiştir. Kemer kilit taşında gülbezek motifi bulunur. Çeşme yüzeyinin dış kenarları profilli bir silme sırası ile çevrilidir. Günümüzde çalışır durumda olan çeşmenin yalağı sonradan yenilenmiştir.
176-YEDİPINAR ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Tamzara Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : Tescil kaydı yoktur.
Yapım Tarihi :
Yaptıran :
Yapı Tipi : Çeşme
Tamzara Mahallesi’nde Bektaş Şenyuva Evi’nin önünde yer alır. Tamzara Kilisesi’ne ait olan çeşme, 1932 yılında yerinden sökülerek buraya nakledilmiştir. Kesme taş malzeme ile inşa edilmiş olan duvar çeşmesi, iki yandan yüzeysel plastr ile sınırlandırılmış olup, üstte profilli bir saçak ile son bulur. Çeşmenin en altında taş yalağı sağlam durumdadır. Metal lülenin üzerinde yer alan geometrik motiflerle süslü aynalık taşında altı sıralık kitabe kartuşu yer alır. Ancak kitabe yazılmamıştır. Aynalık üzerinde ise su haznesinin demir şebekeli penceresi yer alır. Çeşmenin kenarına doğru sonradan kesme taş malzeme ile yeni duvar çeşmeleri yapılmış ve önüne yalak inşa edilmiştir.
177-SELAHPINARI ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Karaağaç Köyü
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : Tescil kaydı yoktur.
Yapım Tarihi : 1894
Yaptıran : Ömer Ağa
Yapı Tipi : Çeşme
Karaağaç Köyü’nün Selahpınarı Mevkiinde yer alır. Çeşme nişi içerisinde yer alan üç satırlık Osmanlıca kitabesine göre 1894 (1310 R.) yılında Ömer Ağa tarafından inşa ettirilmiştir. Çeşme, kesme taş malzeme ile inşa edilmiş olup dikdörtgen planlıdır (1.42X0.87 m.). Tek cepheli olan çeşme, yuvarlak kemerli yüzeysel bir nişe sahiptir. Üstten eğimli bir saçakla son bulan çeşmenin kemer kilit taşı altındaki kitabesinin çevresi profilli olup, basit sülüs hatla yazılmıştır. Günümüzde çalışır durumda olan çeşmenin taş yalağı özgündür.
178-PERTEVNİYAL ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Suboyu (Bige) Köyü
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : Tescil kararı yoktur.
Yapım Tarihi : 1865
Yaptıran : Pertevniyal Valide Sultan
Yapı Tipi : Çeşme
Suboyu Köyü’nde yer alır. Çeşme nişi içerisinde yer alan on satırlık Osmanlıca talik hatlı kitabesine göre 1865 (1281 H.) yılında Pertevniyal Valide Sultan tarafından inşa ettirilmiştir. Pertevniyal Valide Sultan’ın bu ile birlikte Karaköy yolu üzerinde iki çeşme daha inşa ettirdiği yayınlarda belirtilir. Çeşme, kesme taş malzeme ile inşa edilmiş olup dikdörtgen planlıdır (1.42X0.87 m.). Tek cepheli olan çeşme, sivri kemerli yüzeysel bir nişe sahiptir. Kemer üzengi noktası seviyesindeki profilli silme ile niş yüzeyi ikiye ayrılmıştır. Silme üzerinde kalan talik hatlı kitabe, çeşmenin en önemli bölümüdür. Oval kartuşlar içerisinde beşerden on satırlık talik hat, sanatsal bir görünüme sahiptir. Çevresinde kıvrık dal motifli bir bordür sırası dolanan kitabenin üzerinde bir merkezden dağılan barok üsluplu ışın motifleri yer alır. Üzeri semerdam çatı şeklinde kapatılan çeşme, günümüzde akar durumda olup, yalağı onarım görmüştür.
Kitabesi:
Şebinkarahisarda Bige Karyesinin halkı
Susuzluktan yanup bâ arzuhal etmişler efğân
Söğütlübelden âbı celb edüb yapdırdı üç çeşme
Bu köyün merhametle mâder-i Şâh-ı Kerimü’ş-şân
Olukluda Kuruköprüde hem bu cây-ı dilcüdâ
Akıtdı sû be-sû sular ahali oldular renân
Efkâr-ı güfte bahş eyleyüp ikbâl ü devletle
Şe mülk-i aziz etsün su gibihaşreden Rahmân
İçüb bir su oku tarihini teşne dedi safvet
Bu ra’nâ çeşmesârî âlî Valide Sultan 1281
160-TAMZARA HAMAMI
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Tamzara Mahallesi
Kadastral Durum : Pafta: Ada: Parsel:
Karar / Tarih : 06. 03. 1996 / 2348
Yapım Tarihi :
Yaptıran :
Yapı Tipi : Hamam
Kalıntılarından çok az bir bölümü günümüze kadar ulaşmış olan hamamın yapım tarihi ve yaptıranı hakkında bilgi veren bir kitabesi veya dönem kaynağı mevcut değildir. Bazı yayınlarda plan bakımından Avutmuş Hamamı ile benzerlik gösterdiği ve 19. yüzyıl yapısı olduğu belirtilir. Mevcut kalıntılara göre güneyde soyunmalık, küçük bir soğukluk ve kuzeyinde sıcaklık bölümü yer alan hamamın soğukluk kısmı tamamen yıkılmış ve yerine başka bir yapı inşa edilmiştir. Avutmuş Hamamında olduğu gibi sıcaklığa güney yönde küçük bir halvet açılmaktadır. Külhan ve su deposu, sıcaklığın batısındadır. Soğukluk ve su deposu tonoz, sıcaklık ve halvet ise kubbe ile örtülüdür.
160-ZEYNUBE HATUN ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Kızılca Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : 19.08.2009 / 2266
Yapım Tarihi : 1713
Yaptıran : Zeynube Hatun
Yapı Tipi : Çeşme
Kızılca Mahallesi, Fevzi Çakmak Sokak’ta yer alır. Çeşme, günümüzde yerinde olmayan kitabesine göre Zeynube Hatun tarafından babasının hatırasına 1713 (H. 1125), tarihinde yaptırılmıştır. Kesme taş malzeme ile inşa edilmiş dikdörtgen planlı (2.30X0.90 m.), tek cepheli, basık yuvarlak kemerli bir çeşmedir. Yatay dikdörtgen bir kütle üzerine inşa edilen çeşmenin nişini çevreleyen yuvarlak kemer, yanlardaki kesme taş malzemeden yapılmış ayaklar üzerine oturmaktadır. Ayakların yüzeyinde, silme ile oluşturulmuş dikdörtgen pano motifi vardır. Niş içerisinde kemer kilit taşının hemen altında yer alan kitabelik boştur. Kemer nişinin yüzeyi, kemer üzengi noktasındaki profilli yatay bir silme ile ikiye bölünmüştür. Üzeri semerdam örtülü olan çeşme oldukça bakımsız olup, günümüzde kullanılmamaktadır.
Kitabesi
Olub Zeynube Hatun bint-i el-hâc …
Acep midir pederi ruhiçün ola duhter-i bâni
Saladır teşnediller gelsün içüp hem reha bulsun
Bu çeşmeye cedeldir şems misali ab-ı hayatı
Vefasız dehr elinden pür hazin söyler Zeki tarih
… ve intehâ âli ve yebkâ vechü’l-cemâli
Sene 1125
160- OSMAN PAŞA ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Fatih Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : Tescil kaydı yoktur.
Yapım Tarihi : 1831
Yaptıran : Osman Paşa
Yapı Tipi : Çeşme
Fatih Mahallesi, İskelebaşı II Sokakta yer alır. Kitabesine göre 1831 (H. 1246) tarihinde Osman Paşa tarafından yaptırılmıştır. Kesme taş malzeme ile inşa edilmiş dikdörtgen planlı (2.28X0.24 m.), tek cepheli, yuvarlak kemerli bir çeşmedir. Çeşme nişini çevreleyen yuvarlak kemer, yanlardaki kesme taştan yapılmış ayakların üzerine oturmaktadır. Nişin yüzeyi, kemer üzengi noktalarından başlayan yatay profilli bir silme ile ikiye bölünmüştür. Silmenin üstünde kalan dikdörtgen kitabelikte 4 satırlık sülüs yazı bulunmaktadır. Çeşmenin niş kemerinin yer aldığı bölüm, dıştan profilli bir kuşak ile çevrelenmiştir. Günümüzde çeşmenin yalağı toprakla dolmuş ve su tertibatı bozulmuş olup, çeşme kullanılmamaktadır.
Kitabesi
Sahibü’l-hayrât ve’l-hasenât ve râ’ıben
El-cennet-i ve’d-derecât-ı Trabzon Valisi
Hazinedarzade Devletlü Osman
Paşa Efendimizin hayratıdır fî sene 1246
160-COYNA ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Tamzara Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : Tescil kaydı yoktur.
Yapım Tarihi :
Yaptıran :
Yapı Tipi : Çeşme
Tamzara Mahallesi’nin kuzeyinde yer alır. Çeşme nişi içerisinde yer alan kitabesi Ermenice kitabesi okunamamıştır. Kesme taş işçilikli çeşmenin yalak kısmı dolmuş, yuvarlak kemerinin üzeri yıkılmıştır. Meyilli bir arazi üzerinde yer alan çeşme, yuvarlak kemerli derin bir nişe sahiptir. Çeşmenin cephesi, kemer üzengi noktalarında profilli bir silme ile ikiye bölünmüştür. Günümüzde oldukça bakımsız durumda olan çeşme, kullanılamaz durumdadır.
160-EKECEK KÖYÜ ÇEŞMESİ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Ekecek Köyü Beysait Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : Tescil kaydı yoktur.
Yapım Tarihi :
Yaptıran :
Yapı Tipi : Çeşme
Ekecek Köyü Beysait Mahallesi’nde yer alır. Kitabesi bulunmayan çeşmenin 19. yüzyılda Ermeniler tarafından inşa edildiği köy halkı tarafından ifade edilmektedir. Kesme taş malzeme ile inşa edilmiş çeşmenin ön cephesinde, yuvarlak formlu iki adet kemerle oluşturulmuş nişler yer alır. Kemerleri oluşturan taşların iç yüzeyleri oval olduğu için kemerlere dilimli kemer görünümü vermiştir. Kemerler, kenarlarda ve ortada başlıklı yüzeysel plastr üzerine oturtulmuştur. Günümüzde çalışır durumda olan çeşmenin arkasında kare planlı bir su haznesi vardır.
160-AVUTMUŞ HAMAMI
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Avutmuş Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : Tescil kaydı yoktur.
Yapım Tarihi :
Yaptıran :
Yapı Tipi : Hamam
Hamamın yapım tarihi ve yaptıranı hakkında bilgi veren bir kitabesi veya dönem kaynağı mevcut değildir. Günümüzde harap durumda olan hamam, doğu batı yönünde konumlandırılmış olup, soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden oluşur. Moloz taş malzeme ile inşa edilen hamamın güneyine sonradan hela bölümü eklenmiştir. Üst katta soyunma odaları yer alan soyunmalık bölümünün üzeri, fenerli ahşap bir kubbe ile örtülüdür. Özel mülkiyet kullanımında olan yapının bu bölümü günümüzde kahvehane olarak kullanılmaktadır. Soyunmalığın güneydoğu köşesinde yer alan dar bir kapı ile ılıklığa geçilir. Ilıklık, beşik tonoz örtülü küçük bir mekandır. Sıcaklık kısmı kare planlı olup ortasında göbek taşı bulunur. Bu bölümün üzeri kubbe ile örtülüdür. Hamamın su deposu ve külhan bölümü doğuda yer alır.
161-TAMZARA KÖPRÜSÜ
İlçesi : Şebinkarahisar
Mahalle/Köyü : Tamzara Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih : Tescil kaydı yoktur.
Yapım Tarihi : 1933
Yaptıran :
Yapı Tipi : Köprü
Tamzara Mahallesi’nin yaklaşık 500 metre kuzeydoğusunda yer alır. Kitabesine göre 1933 yılında inşa edilen köprüde inşa malzemesi olarak düzgün yonu ve moloz taş kullanılmıştır. Köprü, sivri kemerli ve tek gözlüdür. Tabliyesi düz olup, tek yönden vasıta geçebilecek genişliğe sahiptir. Tempan duvarları sağlam durumda olan köprünün iki sıra düzgün yonu taştan inşa edilmiş korkuluğu vardır. Korkuluklar, yaklaşık 80 cm kalınlığa sahiptir. Korkuluğun altında menba ve mansap yönlerine saçak şeklinde çıkma yapan silme görülür.