203- TİREBOLU HAMAMI
İlçesi : Tirebolu
Mahalle/Köyü :
Kadastral Durum : Ada: 50 Parsel: 2
Karar / Tarih : 14.12.1999 / 3643
Yapım Tarihi :
Yaptıran :
Yapı Tipi : Hamam
Çarşı Mahallesi, İskele Caddesi’nde eğimli bir arazide yer alan hamamın yapım tarihi ve yaptıranı hakkında bilgi veren bir kitabesi ya da dönem kaynağı yoktur. Ancak malzeme kullanımı ve mimari biçimlenişi itibarı ile 19. yüzyılın ikinci yarısında inşa edildiği anlaşılmaktadır. Kesme taş malzeme ile inşa edilen hamamın doğusundaki ahşap soyunmalık bölümü, 1980’li yıllarda yıkılarak beton malzeme ile yeniden inşa edilmiştir. Hamamın diğer bölümleri özgün şeklini korumaktadır. Soyunmalık bölümünden yuvarlak kemerli dar bir kapı ile soğukluk bölümüne geçilir. Yıkanılan yer ile giyinilen yer arasında kalan ve az ısıtılan bu bölümün kuzey kenarında tuvaletler, güney kenarında soğuk duş banyoları vardır. Enlemesine dikdörtgen planlı olan bu bölümün üzeri beşik tonoz örtülüdür. Buradan yuvarlak kemer açıklıklı bir kapı ile sıcaklığa geçilir. Kare planlı ve dört eyvanlı olan sıcaklığın dört köşesinde birer halvet odası yer alır. Yuvarlak kemerli kapılarla geçilen halvet odalarının kenarlarında mermerden oturma sekileri ve su kurnaları görülür. Zemini mermer olan halvetlerin beden duvarları kısmen mermer kaplıdır. Duvarlarda yüzeysel nişler vardır. Duvar ile kubbe geçişi arası taş silmelerle vurgulanmıştır. Hamamda sıcaklığın tam ortasında yer alan sekizgen mermer göbek taşının bulunduğu meydanın üzeri ile halvetler kubbe; eyvanlar ise beşik tonoz ile örtülüdür. Sıcaklık bölümünün kuzeyi hamamın sıcak su deposu olup, deponun üzeri beşik tonoz ile örtülüdür. Külhan ise deponun altında bulunur. Külhana, hamamın kuzeyinde bulunan ve zamanında üst katı misafirhane olarak kullanılan bitişikteki yapıdan ulaşılır. Hamam günümüzde sağlam durumda olup, cumartesi günleri kadınlara, diğer günler erkeklere hizmet vermektedir.
204- YALI KÖYÜ KÖPRÜSÜ
İlçesi : Tirebolu
Mahalle/Köyü : Yalıköyü
Kadastral Durum : Ada: Parsel:
Karar / Tarih : 29.02.2012 / 310
Yapım Tarihi :
Yaptıran :
Yapı Tipi : Köprü
Yalı Köyü’nde Karadeniz sahil yolundan yaklaşık 100 metre güneyde Ambarlı Deresi üzerinde bulunur. Köprünün yapım tarihi ve yaptıranı hakkında bilgi veren bir kitabesi veya dönem kaynağı mevcut değildir. Malzeme bakımından kemer açıklığında ince yonu; diğer bölümlerinde kaba yonu ve moloz taş kullanılmıştır. Köprü, yuvarlak kemerli ve tek gözlüdür. Kemer gözü yayvandır. Dere seviyesinden 4,10 metre yükseklikte olan çeşme 13 metre uzunluğunda ve 3 metre genişliğindedir. Kemer, derenin iki yakasında doğrudan dere yatağına otururur. Kemerin üzeri hafif dışa taşıntılı daha dar ele alınmış bir hafifletme kemeriyle çevrilmiştir. Kemerin kilit taşı tabliye seviyesine uzanmaktadır. Tabliye kısmı, kemer kilit seviyesinden iki yana eğimli olup moloz taş döşelidir. Döşemenin büyük bölümü tahrip olmuştur. Köprünün taş korkulukları yıkılmış durumdadır. Köprünün kemer kısmı sağlam durumda olup diğer yerleri bakımsızdır. Taşıt trafiğine imkân vermeyen köprü, derenin karşı yakasına yaya ulaşımı sağlamaktadır.
205- ATLI YOLU ÇEŞMESİ
İlçesi : Tirebolu
Mahalle/Köyü : Hamam Mahallesi
Kadastral Durum : Ada: 115 Parsel: 2
Karar / Tarih : 30.03.2001 / 4068
Yapım Tarihi :
Yaptıran :
Yapı Tipi : Çeşme
Hamam Mahallesi’nde yer alır. Kemer kilit taşının altındaki
Kesme taş malzeme ile inşa edilmiş dikdörtgen planlı tek cepheli, basık sivri kemerli duvar çeşmesidir. Çeşmenin nişini çevreleyen sivri kemer yanlardaki kesme taş malzemeden yapılmış ayaklar üzerine oturmaktadır. Ayakların yüzeyi sadedir. Kemerin yüzeyi, içbükey ve dışbükey silmelerle hareketlendirilmiştir. Kemer üzengi noktasından niş yüzeyini ikiye bölen profilli silme vardır. Silme ile kemer arasında nişin içerisinde yer alan kitabenin üzerine sonradan mermer üzerine yazılmış onarım kitabesi konulmuştur. Bu kitabeye göre Atlı Yolu Çeşmesi, 1973 yılında belediye tarafından restore edilmiştir. Oturma sekisi ve maşrapa nişi bulunmayan çeşmenin yalağı kısmen yok olmuştur. Üstte profilli taş bir saçakla tamamlanan çeşme, günümüzde bakımsız durumda olsa da kullanılır durumdadır.
206- ÇATAL ÇEŞME
İlçesi : Tirebolu
Mahalle/Köyü : Cintaşı Mahallesi
Kadastral Durum : Ada: 78 Parsel: 1
Karar / Tarih : 30.03.2001 / 4068
Yapım Tarihi : 1914
Yaptıran : Kaymakam Sami Bey
Yapı Tipi : Çeşme
Cintaşı Mahallesi’nde meyilli bir arazi üzerinde yer alan çeşme, kesme taş malzeme ile inşa edilmiştir. Dikdörtgen planlı tek cepheli, sivri kemerli olan sokak çeşmesi, isminden de anlaşılacağı üzere birbirinin tekrarı şeklinde iki bölümdür. Nişleri çevreleyen sivri kemerler ortada ve yanlarda kesme taş malzemeden yapılmış ayaklar üzerine oturmaktadır. Kemerin yüzeyi, içbükey ve dışbükey silmelerle hareketlendirilmiştir. Çeşmenin nişleri, kemer üzengi noktası seviyesinden içbükey profilli bir silme ile ikiye bölünmüştür. Silme ile kemer arasında yer alan kitabeleri mermer üzerine talik hatla yazılmıştır. Soldaki kitabeye göre Kaymakam Sami Bey tarafından yaptırılan çeşmenin 1914 yılında bir Cuma günü açılışı yapılmıştır. Halk tarafından çok sevilen bir idareci olan Sami Bey, tifüs hastalığına yakalanarak 27 Ocak 1916 yılında Tirebolu’da vefat etmiştir. Sağ tarafta yer alan 12 Haziran 1914 tarihli diğer kitabede ise çeşme suyunun ruha safa verdiği yazılıdır. Çeşmenin ortasında kemer köşeliğinde yer alan üçüncü kitabe okunamamıştır. Çeşmenin üzerine sonradan yerleştirilen mermer levha üzerindeki yazıya göre çeşme, 1973 yılında belediye tarafından restore edilmiştir. Çeşmenin yalağı sonradan mermerle kaplanmıştır. Üstte profilli taş bir saçakla tamamlanan çeşme, günümüzde kullanılır durumdadır.
Soldaki kitabesi
Yapdırub Kaymakam Sami Bey etti halkı şâd
Akdı su icra kılındı Cum’a günü resm-i küşâd
1330 Mayıs (1914)
Sağdaki kitabesi
Menbâ-ı âb-ı hayattan eyledi cûş u hurûş
Cur’ası ruha safâdır eyle ey dilteşne nûş
18 Receb 1332 (12 Haziran 1914)
207- GAÇAN ÇEŞMESİ
İlçesi : Tirebolu
Mahalle/Köyü : Cintaşı Mahallesi
Kadastral Durum : Ada: 91 Parsel: 7
Karar / Tarih : 30.03.2001 / 4068
Yapım Tarihi :
Yaptıran :
Yapı Tipi : Çeşme
Çeşmenin sivri kemerli nişi içerisinde yer alan Türkçe kitabesine göre 1928 yılında … tarafından yaptırılmıştır. Çeşme, kesme taş malzeme ile inşa edilmiş olup, dikdörtgen planlı tek cepheli, sivri kemerli, bağımsız bir sokak çeşmedir. Yatay dikdörtgen bir kütle üzerine inşa edilen çeşmenin nişini çevreleyen sivri kemer, yanlardaki kesme taş malzemeden yapılmış ayaklar üzerine oturmaktadır. Ayak sade olup, kemer yüzeyi profillidir. Cephesi oldukça sade olan çeşmenin nişi, kemer üzengi noktalarından başlayan yatay bir silme ile ikiye bölünmüştür. Silme, profillidir. Silmenin üstünde kalan dikdörtgen kitabelik mermerdendir. Günümüzde şebeke suyuna bağlı olan çeşme, üstte içbükey profilli taş bir saçakla tamamlanır. Çeşmenin yalağı sonradan betonla yenilenmiştir.
208- HASAN KAPUDAN (KUYUBAŞI) ÇEŞMESİ
İlçesi : Tirebolu
Mahalle/Köyü : Yeniköy Mahallesi
Kadastral Durum :
Karar / Tarih :
Yapım Tarihi : 1877
Yaptıran : Hasan Kapudan
Yapı Tipi : Çeşme
Kesme taş malzeme ile inşa edilmiş olan çeşme, dikdörtgen planlı tek cepheli, sivri kemerli, bağımsız bir sokak çeşmedir. Yatay dikdörtgen bir kütle üzerine inşa edilen çeşmenin nişini çevreleyen sivri kemer, yanlardaki kesme taş malzemeden yapılmış ayaklar üzerine oturmaktadır. Ayak yüzeyleri sade olup, geniş tutulmuş sivri kemerin yüzeyi içbükey ve dışbükey profil sıraları ile hareketlendirilmiştir. Çeşme nişi, kemer üzengi noktalarından başlayan yatay bir silme ile ikiye bölünmüştür. Silme, profillidir. Silmenin üstünde kalan dört satırlık dikdörtgen kitabe, mermer üzerinde talik hatla yazılmıştır. Üstte taş bir saçakla tamamlanan çeşmenin yalağı sağlam durumda olup, önünde yuvarlak biçimli oturma sekileri vardır.
Kitabesi
Eğer mü’min içerse bu âbı
Nasip olsun ona Kevser şarâbı
Kara Hasanzâde Hasan Kapudan
Hayratıdır. Sene 1294
209- SELİM AĞA (KETHÜDAZADE EMİN AĞA) ÇEŞMESİ
İlçesi : Tirebolu
Mahalle/Köyü : Çarşı Mahallesi
Kadastral Durum : Ada: 62 Parsel: 1
Karar / Tarih : 30.03.2001 / 4068
Yapım Tarihi : 10 Haziran 1842
Yaptıran : Emin Ağa
Yapı Tipi : Çeşme
Çarşı Mahallesi’nde yer alan çeşme, kesme taş malzeme ile inşa edilmiş olup, kare planlı ve iki cephelidir. Nişleri sivri kemerli olan çeşme, kitabesine göre 10 Haziran 1842 yılında Kethüdazade Emin Ağa tarafından inşa ettirilmiştir. Ancak günümüzde Selim Ağa Çeşmesi olarak anılmaktadır. Kare bir kütle üzerine inşa edilen çeşmenin nişlerini çevreleyen sivri kemerler, yanlardaki kesme taş malzemeden yapılmış yarım yuvarlak sütunçeler üzerine oturmaktadır. Sütunçeler, bilezik şeklinde kaide ve başlığa sahiptir. Niş kemerinin yüzeyi, içbükey ve dışbükey silmelerle hareketlendirilmiştir.
Çeşmenin nişleri, kemer üzengi noktalarından başlayan profilli silmelerle ikiye bölünmüştür. Ön cepheye bakan nişin içerisinde dört satırlık Arapça kitabe yer alır. Kitabe, mermer üzerine sülüs hatla yazılmıştır. Yalakları sonradan mermerle kaplanan çeşmenin su haznesi günümüzde boş olup, çeşmeye şebeke suyu bağlanmıştır.
Kitabesi
Benâ hâzihi’l-ayne’l-mübareke reisü’-bevvâbin Emin Ağa
El-müştehîr bi Kedhüda Zâde ekreme’llahu Te’alâ bi’l-felâhi
Ve’s-saâdetti li-senetin semâni hamsine ve mi’eteyn ve elf
1258 yılının cemâziyel ayının birinci günü
(Bu kutlu çeşmeyi, Kapucubaşı Emin Ağa yaptı. Kethüdazade olarak tanınan onu yüce tanrı esenliğe kavuştursun ve mutluluk versin. Bu eser 1842 yılında tamamlandı. 10 Haziran 1842)
210- SİYAMOĞLU ÇEŞMESİ
İlçesi : Tirebolu
Mahalle/Köyü : Hamam Mahallesi
Kadastral Durum : Ada: 103 Parsel: 14
Karar / Tarih : 30.03.2001 / 4068
Yapım Tarihi : 1848
Yaptıran : Mehmet Efendi ve Hacı İbrahim Ağa
Yapı Tipi : Çeşme
Hamam Mahallesi’nde yer alan çeşme, kesme taş malzeme ile inşa edilmiş olup, dikdörtgen planlı ve tek cephelidir. Sivri kemerli nişe sahip olan çeşme, kitabesine göre 1848 yılında Mehmet Efendi ve Hacı İbrahim Ağa taraflarından inşa ettirilmiştir. Dikdörtgen bir kütle üzerine inşa edilen çeşmenin nişlerini çevreleyen sivri kemerler, yanlardaki kesme taş malzemeden yapılmış yarım yuvarlak sütunçeler üzerine oturmaktadır. Sütunçeler, bilezik şeklinde kaide ve başlığa sahiptir. Niş kemerinin yüzeyi, içbükey ve dışbükey silmelerle hareketlendirilmiştir. Çeşmenin nişleri, kemer üzengi noktalarından başlayan profilli bir silme ile ikiye bölünmüştür. Silmenin üstünde kalan bölüm sonradan sıvanmıştır. Kemer kilit taşının hemen altında üç satırlık sülüs hatlı kitabesi vardır. Silmenin altında, ayna taşının ortasında yer alan yarım daire biçimli taş haznesinde biriken su sürekli olarak akmaktadır. Çeşmenin küçük boyutlu olan yalağı sonradan betonla kuvvetlendirilmiştir. Üstte taş bir saçakla tamamlanan çeşme, günümüzde kullanılır durumdadır.
Kitabesi
Siyam oğlu Mehmed Efendinin
Ve Kürt Hasan oğlu elhac
İbrahim Ağanın hayratlarıdır
Sene 1265 (1848)
211- NAİBZADE ÇEŞMESİ
İlçesi : Tirebolu
Mahalle/Köyü : Yeniköy Mahallesi İmamdüzü Mevkii
Kadastral Durum : Ada: 19 Parsel: 15
Karar / Tarih : 01.03.2012 / 346
Yapım Tarihi : Naib Zâde Mehmet Tevfik Efendi
Yaptıran : 1858
Yapı Tipi : Çeşme
Yeniköy Mahallesinde, mahalle yolunun alt kotunda yer alan çeşme dikdörtgen planlı olup, 170 cm yüksekliğinde ve 295 cm. genişliğindedir. Kaba yonu taş malzeme ile 1858 yılında inşa edilen çeşmenin üzeri saçak şeklinde hafif bir sundurma ile korunmaktadır. Çeşme nişi, profilli bir silme ile ortadan ikiye bölünmüştür. Silme üzerinde 4 satırlık Osmanlıca kitabesi vardır. Kitabe sonunda çeşme haznesine açılan metal bir kapak bulunur. Önünde küçük bir oluğu bulunan çeşme günümüzde aktif bir şekilde işlevini devam ettirmektedir.
Kitabesi
Naib Zâde Mehmet Tevfik Efendi çün
Bir zevce eş ki sâht çunîn hoş binâ-yı nev
Zuhdî kalem çı keft betârih-i cevhereş
 ez çeşmesâr Hadice binûş ve REV
1275
212- KARAAHMETLİ KÖYÜ GAZANFERLİ (UZUNOLUK) ÇEŞMESİ
İlçesi : Tirebolu
Mahalle/Köyü : Karaahmetli Köyü Gazanferli Mahallesi
Kadastral Durum : Ada: Parsel:
Karar / Tarih :
Yapım Tarihi :
Yaptıran :
Yapı Tipi : Çeşme
Gazanferli Mahallesi’nde meyilli bir arazi üzerinde yer alan çeşmenin yapım tarihi hakkında bilgi veren kitabe ya da dönem kaynağı mevcut değildir. Bölgedeki kitabesi bulunan benzer örnekleri ile karşılaştırıldığında 19. yüzyıl yapısı olduğu anlaşılmaktadır. Düşey dikdörtgen biçimli çeşme, yuvarlak kemerli bir nişe sahiptir. Kemerler yanda stilize edilmiş başlıkları bulunan kolonlara oturur. Kemer ayakları profilli bir silme ile birbirine bağlanmıştır. Silmenin ortasının hemen altında bulunan su yalağının benzerlerine, bölgedeki aynı dönem çeşmelerinde sıkça rastlanır. Günümüzde suyu akmayan çeşme, işlevini yitirmiş durumdadır.
213- KOVANPINAR KÖYÜ ÇEŞMESİ
İlçesi : Tirebolu
Mahalle/Köyü : Kovanpınar Köyü
Kadastral Durum : Ada: 180 Parsel: 9
Karar / Tarih : 20.11.2009 / 2423
Yapım Tarihi :
Yaptıran :
Yapı Tipi : Çeşme
Kovanpınar Köyü’nde meyilli bir arazi üzerinde yer alan çeşmenin yapım tarihi hakkında bilgi veren kitabe ya da dönem kaynağı mevcut değildir. Bölgedeki kitabesi bulunan benzer örnekleri ile karşılaştırıldığında 19. yüzyıl yapısı olduğu anlaşılmaktadır. Dikdördörtgen biçimli çeşme, yuvarlak kemerli bir nişe sahiptir. Kemerin üzerinde hafifletme kemeri şeklinde ikinci bir kemer daha bulunur. Kemerler yanda stilize edilmiş başlıkları bulunan kolonlara oturur. Kemer ayakları profilli bir silme ile birbirine bağlanmıştır. Silmenin tam ortasında bölgede örneklerine sıkça rastlanan biçime sahip su yalağı vardır. Çeşmenin üzeri beşik çatı şeklinde iki omuzlu taş örtüyle kapatılmıştır. Günümüzde suyu akmayan çeşme, işlevini yitirmiş durumdadır. Çeşme, çevresinde yer alan ev, serander ve fırınla birlikte kompleks olarak tescil edilmiştir.