Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarının Koruma Bölge Kurulunun 17.05.1991 tarih ve 1029 sayılı kararı ile II. Derece Doğal ve Arkeolojik Sit Alanı ilan edilmiştir.
Mülkiyeti hazineye ait olan Giresun Adası, Kültür ve Turizm Bakanlığına tahsisi yapılmıştır.
Giresun Adasında 2009 ve 2010 yıllarında arkeolojik Yüzey araştırması yapılmış, 2011 ve 2012 yıllarında Giresun Müze Müdürlüğü Başkanlığında Konya Selçuk Üniversitesi Arkeoloji Bölümüyle birlikte kazı çalışmalarıyla devam etmiştir. Söz konusu çalışmada bir tapınak ve kilise kalıntıları ortaya çıkarılmıştır.
2015-2016 yıllarında da İl Özel İdaresince karşılanan ödenekle, Giresun Müze Müdürlüğü Başkanlığında Manisa Celal Bayar Üniversitesi ve Samsun 19 Mayıs Üniversitesi ile birlikte şapel ve pitoslarda kazılar yapılmış, şapel kalıntısının tamamı ortaya çıkarılmıştır.
Giresun Adası’nın UNESCO Dünya Geçici Miras Listesine alınması için, 06.02.20019 tarihinde Müdürlüğümüzce hazırlanan dosya, Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü, Tespit ve Planlama Dairesi Başkanlığına gönderilmiştir.
Koruma amaçlı turizm imar planı bulunmamaktadır. (Valiliğimizin çabalarıyla bir plan hazırlanması için Belediye ve Özel İdare ile çalışmalar yapılmış ancak şu ana kadar herhangi bir sonuç alınamamıştır.)
Çok acil olarak Ada’nın restütisyon, restorasyon ve rölövesinin hazırlanarak uygulama projesinin hayata geçirilmesi gerekmektedir.
Ada tüm Karadeniz Bölgesinde ve Giresun’da turizm değeri açısından çok önemli bir destinasyon haline gelmiştir. Giresun Adasına ziyaretler, Valiliğimiz tarafından hazırlanan talimatname ile sağlanmaktadır. Ada kullanım talimatnamesinin Bakanlığımız tarafından hazırlanması gerekmekte olduğu düşünülmektedir.
Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunun 19.04.2018 tarihinde 882 sayılı kararının, bir nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 109/2 maddesine göre 23.10.2019 tarih ve 249044 sayılı Bakanlık Makam oluru ile Giresun (Aretias) Adası, Doğal Sit Alanının koruma statüsü «Doğal Sit-Nitelikli Doğal Sit Alanı » olarak değiştirilmiştir.
KAZI ÇALIŞMALARI
Giresun Müzesi Başkanlığında Konya Selçuk Üniversitesi Arkeoloji Bölümü ile birlikte 2011 yılında bu alanda başlatılan Arkeolojik kazılarda; Roma Döneminde yapılmış bir tapınağın kalıntıları üzerine, Bizans Döneminde yapılmış kilise kalıntıları ortaya çıkarılmış ve 32 adet insan iskeleti bulunmuş olup, mezar içindeki iskeletin sol elinde tuttuğu bronzdan yapılmış bir adet divit zarfı ve hokka’dan ibaret bir eser ele geçirilmiştir. Roma dönemine ait olduğu tespit edilen fakat sonradan tamamen tahrip edilen mozaik kalıntıları da tespit edilmiştir. Mozaikten 1x1,5 m kadarı sağlam ele geçirilmiştir.
2012 yılında devam eden kazılar sonucu 52 adet insan iskeleti daha bulunmuş ve bu alanın Arkeolojik Kazısı tamamlanmıştır. İskeletlerin tamamı kilisede görev yapan din adamlarına ait olduğu anlaşılmıştır. Öldükten sonra kilise içindeki mezar şapellerine gömülmüşlerdir. 2013 ve 2014 yıllarında kazı çalışmalarına ara verilmiştir.
Yıllara sari olarak 2015 yılında da devam eden ¨ Kültür ve Turizm Bakanlığı izni ve İl Özel İdaresi bütçesiyle desteklenen Giresun Adası arkeolojik kazı çalışmasında; manastır olarak adlandırılan bölgede şapel (küçük kilise) kalıntısı gün yüzüne çıkarılmıştır. 2.açmada ayrıca farklı dönemlere ait seramik ve cam kap parçalarına rastlanmıştır. yine aynı kapsamdaki çalışmalarda bir kaç adet korozyona uğramış sikke ve madeni takı bulunmuştur. Buluntular üzerinde gerekli etüt çalışmaları yapılarak müze bünyesinde korumaya alınmıştır. 2016 yılında 2 alanda çalışma yapılmış olup, 1. alanda şapel yapısı açığa çıkarılmış, 2. alan da pitoslu alan kazılmış ve 4 pitos açığa çıkarılmış.
YIL | S. NO | BULUNTUNUN ADI | ADEDİ |
2011 | 1 | Pişmiş Toprak Seramik Kaplara Ait Parçalar | 2 Kasa |
| 2 | İskelet | 32 |
| 3 | Sıva Parçaları | 2 Küçük naylon poşet |
| 4 | Pişmiş Toprak ve Kireç Taşı Mimari Plastik Parçaları | 10 |
| 5 | Bronz Bizans Sikke | 10 |
| 6 | Bronz Hokka Divit Takımı (Divit Zarfı) | 2 |
2012 | 1 | İskelet | 52 |
2015 | 1 | Haç Şeklinde Kolye Ucu | 1 |
| 2 | Metal Çivi | 4 |
| 3 | Metal Boncuk | 1 |
| 4 | Haç formlu metal obje | 1 |
| 5 | Sikke | 9 |
| 6 | Nalça | 1 |
| 7 | Terrasigillata | 2 |
| 8 | Sırlı seramik kase | 1 |
YIL | S.NO | BULUNTUNUN ADI | ADEDİ |
2015 | 9 | Mimari plastik parçalar | 68 |
| 10 | Seramik Parçaları (Sırlı, Sırsız) | Çok Sayıda |
2016 | 1 | 9 |
|
| 2 | Sikke | 1 |
| 3 | Kiremit Mezar | 2 |
| 4 | Ağırşak | 1 |
| 5 | Bronz Çivi | 8 |
| 6 | Seramik Parçaları | Çok Sayıda |
2017 | 1 | Mozaik Parçaları | |
| 2 | Seramik Parçaları | |
| 3 | Fresk Parçaları | |
| 4 | Çivi | 9 |
| 5 | Bronz Boncuk | 3 |
| 6 | Mavi Cam Boncuk | 1 |
| 7 | Taş Mimari Parça | 1 |
| 8 | Metal Parça | 4 |
Kaynakça/Giresun İl Kültür ve Turizim Müdürlüğü 2020 Brifing Dosyası